Το «Νέο πλαίσιο για την ευζωία των ζώων συντροφιάς – Πρόγραμμα ΑΡΓΟΣ» έρχεται να ανανεώσει το ενδιαφέρον του μέσου πολίτη για τη νομοθετική διαδικασία καθώς το ζήτημα των ζώων συντροφιάς αφορά μια μεγάλη πλέον ομάδα προσώπων.
Της Ελένης Τροβά
ΜΚΟ, κτηνίατροι, άνθρωποι μονάχοι, ατζαμήδες εκτροφείς, δήμοι και παντοειδείς ψηφοφόροι συνδιαλέγονται για την τύχη του Γκούφη και της Καλυψώς, που απέκτησαν πλέον υπόσταση πολιτικά υπολογίσιμη. Μεταξύ αυτών κατά το σχέδιο νόμου ως ζώα συντροφιάς και τα κουνέλια. Από τον ευρωπαϊκό κανονισμό 2016/429 άλλωστε, ως ζώα συντροφιάς θεωρούνται οι σκύλοι, οι γάτες, τα διακοσμητικά υδρόβια ζώα (είδη σε ενυδρείο, όπως ενδεικτικά τα χρυσόψαρα), τρωκτικά και κουνέλια και πτηνά που δεν προορίζονται για παραγωγή τροφίμων (!). Η συντροφιά των ανθρώπων αποκτά τους πρωταγωνιστές της και το νομοθετικό της πλαίσιο.
Οι κανόνες για την προστασία των ζώων κατά το κοινοτικό δίκαιο βασίζονται στις εξής πέντε (λεγόμενες) ελευθερίες:
«την απαλλαγή από την πείνα και τη δίψα, την απαλλαγή από τις καταπονήσεις, την απαλλαγή από τους πόνους, τους τραυματισμούς και τις νόσους, το δικαίωμα έκφρασης φυσιολογικής συμπεριφοράς, την απαλλαγή από το φόβο και την ψυχική ταλαιπωρία». Τα συναισθήματα των ζώων και η ψυχή τους γίνεται ως εκ τούτου διανόημα προς εμβάθυνση καθώς ο Φραγκίσκος της Ασίζης και οι κανόνες της μετενσάρκωσης ακόμη δεν μας μίλησαν για την ψυχή των ζώων.
Όσοι μεγαλώσαμε της Μαντάμ Σουσού της Χούντας ξέρουμε δα ότι το σκυλάκι το κανίς ήταν ένδειξη νεοπλουτισμού και κοινωνικής ανόδου ενώ το ζώο ράτσας παραμένει στη χώρα μας ένδειξη κοινωνικής διαφοροποίησης και σήμερα ιδίως στην επαρχία. Όσο για τα κουνέλια στα παιδιά μας χρόνια οποτεδήποτε ερχόταν ο λόγος σε αυτά ήταν για τη νέα συνταγή του στιφάδο, ενώ για τη νομοθεσία, η «ευθύνη κατόχου ζώου» του ΑΚ κάλυπτε κάθε ζήτημα.
Παράλληλα η εξέλιξη στις πόλεις όπου πλέον τα αδέσποτα έλαβαν θέση εξουσίας στα πρωθυπουργικά χέρια, όπου οι ΜΚΟ των ζώων έχουν ισχύ που προσεγγίζει τις ΜΚΟ των προσφύγων είναι συγκλονιστική. Οι κοινωνικές ανακατατάξεις λοιπόν στο προσκήνιο με αφορμή τα ζώα συντροφιάς, το νομοθετικό πλαίσιο των οποίων απασχολεί τα κόμματα καιρό: ένα πλαίσιο το οποίο βέβαια τα ίδια τα ζώα ποτέ δεν θα μπορέσουν να επικαλεστούν, όπως και τις περιώνυμες ελευθερίες τους. Είναι άγνωστο πώς θα επιτευχθεί σύγκλιση απόψεων.
Στο μεταξύ διεθνείς συμβάσεις και κοινοτικό δίκαιο πήραν πρωτοβουλίες που καθιστούν το ζήτημα του χειρισμού των ζώων ιδιαίτερα συναρπαστικό. Κάποτε μόνο τα θρησκευτικά ταμπού έσωζαν τις αγελάδες ή τα γουρουνάκια από την εξολόθρευση. Σήμερα το λόγο παίρνει ο νομοθέτης και δη με κριτήρια … ανθρωπιστικά. Παράλληλα δεν μπορεί να αγνοήσει κανείς το γεγονός ότι η διεθνοποίηση των πληθυσμών φέρνει στη συζήτηση θέματα όπως η βρώση σκύλων από λαούς που τους θεωρούν εύγευστους. Τέτοιοι πληθυσμοί παρεπιδημούν πλέον και στη χώρα μας.
Η εξέλιξη των αντιλήψεων λοιπόν και της νομοθεσίας φέρνει στην επιφάνεια πολλά ζητήματα που καλείται ο νομοθέτης να διαχειριστεί σήμερα παράλληλα με την κοινή γνώμη: τους κυνηγούς, τους τσοπάνηδες, τους έμπορους γούνας, τους χασάπηδες σκύλων σε κινέζους σεφ, και από την άλλη, τους στοργικούς, τους προστάτες, τους άλλης ράτσας ανθρώπους που δεν τρώνε κουνέλια αλλά μοιράζονται με αυτά τις μοναχικές τους ώρες. Έτσι ο Γκούφι και ο Μπαγκς Μπάνυ πέρασαν από την κατσαρόλα και το γουόκ, στα χέρια των influensers, των δημοσιογράφων, των νέων οπαδών του νεωτερικού παραδείσου όπου έκαστος εξ ημών με το ζώο του επιδεικνύει την καινοτόμο υπόστασή του δημόσια λησμονώντας βέβαια ότι και ο Αδόλφος ήταν χορτοφάγος και λάτρης των σκύλων. Οι ειδικοί εκπαιδευτές και οι ψυχίατροι ζώων θα αναλάβουν ρόλο υπερασπιστή συνεπώς των συναισθημάτων πλασμάτων που άγονται και φέρονται από τις κυνομαχίες στην ανοιχτή αγκαλιά μας.
Στη χώρα των βαρελόσκυλων όπου ψοφάνε τα γαϊδούρια από το βάρος στην τουριστική Σαντορίνη, στη χώρα που οι κοκορομαχίες και οι μέθοδοι σφαγής των αμνών και των βοοειδών παραμένουν ανεξέλεγκτες, στη χώρα που όμως εμφανίζονται χασάπικα κόσερ και εστιατόρια vegan αναζητούμε πλέον με σοβαρότητα και δέος την ψυχή στο πράγμα/res που βασανίζουμε ευχαρίστως προπονούμενοι, όπως οι σπουδαίοι πρίγκηπες στη σκληρότητα: ξέρουμε δα ότι οι βασιλείς απαιτείτο να σκοτώσουν το ζωάκι τους για να αποδείξουν ότι ελέγχουν το συναίσθημα και ότι θα γίνουν άριστοι πολεμιστές. Ξέρουμε επίσης ότι στο σύγχρονο κόσμο της εικόνας ο στρατιώτης που σφαγιάζει ανθρώπους ανεξέλεγκτα αρκεί να φωτογραφηθεί με ένα γατάκι για να αθωώσει την ψυχή του στα όμματα του σύμπαντος κόσμου. Πόσο δύσκολα ζητήματα έχει να διαχειριστεί ο νομοθέτης λοιπόν.
Το προταθέν σχέδιο νόμου φέρνει σειρά θεμάτων στο προσκήνιο και θα μας απασχολήσει για το επόμενο διάστημα τόσο ως άσκηση διαχείρισης συμφερόντων όσο και ως άσκηση κοινωνικής επίγνωσης. Η ευζωία ενός ζώου συνδέεται εκτός από τη φυσική και με την ψυχική του κατάσταση.
Αλλάζουν οι αρμοδιότητες αλλάζουν και οι σχέσεις,
Ο ιδιοκτήτης κατά το σχέδιο νόμου οφείλει:
Να μεριμνά ώστε να καλύπτονται οι ελάχιστες ανάγκες του ζώου και το ζώο να έχει
επαρκή επαφή με τον ίδιο ή άλλο άνθρωπο, ώστε να μην ζει σε κατάσταση μοναξιάς και
να διατηρείται η ψυχική του υγεία, καθώς και για την εκπαίδευσή του, όταν απαιτείται.
Η ευθανασία αφορά ζώα επιθετικά που εξετάζονται για τη διαπίστωση του χαρακτήρα τους τα ζώα δεν κακοποιούνται ούτε φυσικά ούτε σεξουαλικά και ορθά. Ανατέλλει ένας νέος πολιτισμός όπου ο Συνήγορος του Πολίτη μετά τα παιδιά θα αναλάβει και τα ζώα ενώ ο γνωστός μπόγιας χάνεται στο χρόνο. Μetoo και για τις γίδες λοιπόν?
Πόση αλήθεια υπάρχει στην ιδέα που έχουμε για τις κοινωνίες μας, και πόσο ο νομοθέτης αναφέρεται με ρεαλισμό ή με ηθικοπλαστικές προσδοκίες κανείς δεν μπορεί να επιβεβαιώσει. Τα ήθη εξελίσσονται και οι άνθρωποι ως melting pot πολιτισμών αναζητούν την πλέον επίκαιρη ταυτότητά τους ενώ το στιφάδο σιγοβράζει και ο Μπαγκς Μπάνυ εκών άκων προσέρχεται στο ειδικό ψυχίατρο για τη διαπίστωση της ψυχικής του ισορροπίας.
Ελένη Τροβά
Δν δικηγόρος
