Η «ΜΠΑΜ» παρουσιάζει ακόμα τη νέα κατάθεση του παθολογοανατόμου κ. Ευτυχιάδη, ο οποίος όχι μόνο δεν πήρε πίσω την κατάθεσή του (όπως είχε αποκαλύψει αποκλειστικά η εφημερίδα μας), αλλά αντίθετα υπεραμύνθηκε της μεθόδου που χρησιμοποίησε και μάλιστα παρουσίασε και βιβλιογραφία λέγοντας χαρακτηριστικά ότι με αυτόν τον τρόπο κατάφερε να διακρίνει τον ασφυκτικό θάνατο στο βρέφος. Το βιβλίο μάλιστα που βασίστηκε είναι του κορυφαίου Γερμανού ιατροδικαστή Ράινχαρντ Ντετμάγιερ.
ΕΡ. Στο με αρ. πρωτ. 40022 έγγραφο που συντάξατε, όπου καταγράφεται η ιστολογική επανεκτίμηση που διενεργήσατε σε κύβους παραφίνης και αντίστοιχα ιστολογικά πλακίδια και υπολείμματα σπλάχνων του θανόντος θήλεος βρέφους Δασκαλάκη του Εμμανουήλ, επικαλείστε τον «Dettmeyer» αναφορικά με τη χρώση foramen. Υφίσταται κάποιο σχετικό σύγγραμμα. Η σχετική βιβλιογραφία αφορά σε διερεύνηση εγκληματικών θανάτων.
ΑΠ. Υπάρχει το σύγγραμμα Forensic Mistopathology του Reinnard B. Dettmeyer, απόσπασμα του οποίου σας προσκομίζω. Στο απόσπασμα αυτό έχω υπογραμμίσει το τμήμα που έλαβα υπόψη, το οποίο σας διαβάζω και σας επιδεικνύω: Ανοσοϊστοχημικά αντισώματα έναντι της troponin C και της fibronectin έχει δειχθεί να είναι κατάλληλα να καταδείξουν προηγούμενη υποξική μυοκαρδιακή βλάβη και έχει επίσης αποδειχθεί να είναι χρήσιμα στη διάγνωση ασφυξίας έναντι SIDS, δηλαδή συνδρόμου αιφνίδιου βρεφικού θανάτου. Το σύγγραμμα αυτό αφορά στη διερεύνηση νεκροτομικού υλικού, εγκληματικού ή μη, δηλαδή και για παθολογικούς θανάτους.
ΕΡ. Ως προς την εν λόγω χρώση στην ανωτέρω επανεκτίμησή σας καταγράφετε ότι συμβάλλει στη διαφορική διάγνωση μεταξύ συνδρόμου αιφνίδιου βρεφικού θανάτου και ασφυξίας, καθώς και ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση παρουσίασε εστιακή θετικότητα σε μεμονωμένα μυοκαρδιακά κύτταρα και εντός παρένθεσης «στοιχείο ενδεικτικό ασφυξίας». Για ποιο λόγο σας οδήγησε σε αυτήν την εντός παρένθεσης σημείωση;
ΑΠ. Γιατί η χρώση αυτή, όταν είναι θετική, έστω και εστιακά σε μεμονωμένα κύτταρα, είναι στοιχείο ενδεικτικό υποξίας και λαμβάνοντας υπόψη αυτή τη βιβλιογραφία που σας παρέθεσα φαίνεται ότι είναι ενδεικτικό ασφυξίας έναντι συνδρόμου αιφνίδιου βρεφικού θανάτου.
ΕΡ. Δηλαδή στην προκείμενη περίπτωση ποιος είναι ο λόγος που γράψατε «στοιχείο ενδεικτικό ασφυξίας και όχι στοιχείο ενδεικτικό υποξίας»;
ΑΠ. Για τον λόγο ότι αυτό αναφέρεται κατηγορηματικά στο απόσπασμα που σας προανέφερα και με βάση το γεγονός ότι είχα την πληροφορία από τους παραγγέλλοντες την εξέταση ιατροδικαστές ότι υπήρχαν πολλά ευρήματα μακροσκοπικά ασφυξίας.
ΕΡ. Η επικοινωνία σας με τους ιατροδικαστές πότε έγινε, πριν ή μετά τη χρήση της χρώσης αυτής;
ΑΠ. Η επικοινωνία μας ήταν διαρκής. Ήδη από τη στιγμή που ανέλαβα μου είχαν αναφέρει ότι το βρέφος είχε μακροσκοπικά ευρήματα ενδεικτικά ασφυξίας.
ΕΡ. Ποια είναι τα ευρήματα αυτά που σας ανέφεραν;
ΑΠ. Δεν μου ανέφεραν ευρήματα, αλλά ούτε εγώ ρώτησα, γιατί είναι εκτός του γνωστικού μου αντικειμένου.
ΕΡ. Η ίδια χρώση fibronectin παρουσιάζει θετικότητα και σε άλλες αιτίες θανάτου, πλην ασφυξίας;
ΑΠ. Παρουσιάζει θετικότητα στο μυοκάρδιο και σε οποιεσδήποτε περιπτώσεις υποξίας, όπως για παράδειγμα έμφραγμα, μυοκαρδιακή ισχαιμία. Αλλά στη συγκεκριμένη περίπτωση δεν θα μπορούσαμε να μιλάμε γι’ αυτές τις περιπτώσεις, διότι επρόκειτο για βρέφος και απ’ ό,τι είχα πληροφορηθεί από τους παραγγέλλοντες ιατροδικαστές για υγιές βρέφος.
ΕΡ. Στη συγκεκριμένη περίπτωση παρουσίασε άλλη θετικότητα που θα μπορούσε να παραπέμπει σε άλλη ή άλλες αιτίες θανάτου;
ΑΠ. Όχι, η θετικότητα είναι μία και το εύρημα αξιολογείται συνολικά με τα υπόλοιπα παθολογοανατομικά, κλινικά και λοιπά ευρήματα, όπως εργαστηριακά ή κλινικές πληροφορίες.
ΕΡ. Ως προς την ίδια ως άνω χρώση που καταγράφετε στην έκθεσή σας ότι χρησιμοποιήσατε, καταγράφηκε τούτο, δηλαδή η χρήση της σε κάποιο σχετικό πρωτόκολλο του εργαστηρίου;
ΑΠ. Όχι, δεν έχει καταγραφεί.
ΕΡ. Είθισται να καταγράφεται;
ΑΠ. Ναι.
ΕΡ. Οπότε γιατί δεν καταγράφτηκε σε αυτή την περίπτωση;
ΑΠ. Γιατί η παρασκευή της χρώσης έγινε στο ΚΑΤ, διότι το εργαστήριο του ΕΚΠΑ δεν είχε αυτή τη χρώση. Την είχε όμως το ΚΑΤ, στο οποίο και εργάζομαι.
ΕΡ. Όταν λέτε παρασκευή, τι ακριβώς εννοείτε, δημιουργία της χρώσης αυτής, χρήση της ή κάτι άλλο;
ΑΠ. Όχι, δεν εννοώ δημιουργία, γιατί η χρώση αυτή υφίσταται, αλλά εννοώ τη διενέργειά της στο συγκεκριμένο περιστατικό.
ΕΡ. Στο ΚΑΤ υπάρχει πρωτόκολλο καταγραφής της παρασκευής ή και της χρήσης;
ΑΠ. Υπάρχει, αλλά στη συγκεκριμένη περίπτωση δεν έχει καταγραφεί, αφενός γιατί το ιστολογικό υλικό εξέτασης δεν αποτελούσε υλικό του νοσοκομείου, αφετέρου διότι επιδίωξα να διατηρηθεί η μυστικότητα της διαδικασίας.
ΕΡ. Την αξιολόγηση όμως της χρώσης την κάνατε εσείς ή κάποιος άλλος, ενδεχομένως από το KAT;
ΑΠ. Προσωπικά εγώ.
ΕΡ. Έχετε χρησιμοποιήσει ξανά τη χρώση αυτή; Είθισται να τη χρησιμοποιείτε;
ΑΠ. Δεν την έχω χρησιμοποιήσει ποτέ ξανά και δεν έχω υπόψη μου να την έχει χρησιμοποιήσει κάποιος άλλος παθολογοανατόμος στην Ελλάδα γι’ αυτόν τον σκοπό. Από πληροφορίες γενικές από συναδέλφους μου στο πανεπιστήμιο μού έχουν μεταφέρει, χωρίς να ξέρω λεπτομέρειες, ότι έχουν χρησιμοποιήσει σε σύντομο χρονικό διάστημα μετά από εμένα τη χρώση αυτή σε εντελώς διαφορετικές περιπτώσεις σε ζωντανούς ασθενείς για παθολογικές αιτίες, αλλά δεν ξέρω λεπτομέρειες, και έχουν μείνει απολύτως ικανοποιημένοι από την ποιότητα της χρώσης.
ΕΡ. Έχετε ακούσει πού έχουν χρησιμοποιήσει οι συνάδελφοί σας τη χρώση αυτή; Εσείς πόσο αξιόπιστη τη θεωρείτε;
ΑΠ. Στο νοσοκομείο ΚΑΤ. Η γενική πληροφορία που έχω είναι ότι αυτή η χρώση υπάρχει στο ΚΑΤ και δεν νομίζω αλλού στην Αθήνα. Με βάση το γεγονός ότι και άλλοι συνάδελφοι έμειναν ικανοποιημένοι, θεωρώ ότι αυτή η ποιότητα της χρώσης είναι απολύτως αξιόπιστη. Με βάση την εργασιακή μου σχέση με το νοσοκομείο ΚΑΤ από το έτος 2011, θεωρώ απολύτως αξιόπιστο το παρασκευαστήριο του παθολογοανατομικού εργαστηρίου του νοσοκομείου, όπου γίνεται η παρασκευή της χρώσης.
ΕΡ. Είπατε ότι δεν την έχετε χρησιμοποιήσει ποτέ και δεν έχετε υπόψη σας να την έχει χρησιμοποιήσει κάποιος άλλος παθολογοανατόμος στην Ελλάδα γι’ αυτόν τον σκοπό. Οπότε στη συγκεκριμένη περίπτωση τι σας ώθησε και πώς προέκυψε να κάνετε χρήση, εφόσον, όπως μας το εκθέτετε, δεν είναι κάποια ειθισμένη ενέργεια;
ΑΠ. Με βάση την πληροφορία από τους παραγγέλλοντες ιατροδικαστές ότι στο συγκεκριμένο βρέφος υπήρχαν πολλά μακροσκοπικά ευρήματα ενδεικτικά ασφυξίας, ανέτρεξα στα ειδικά παθολογοανατομικά συγγράμματα προκειμένου να βρω τυχόν κάποιο ειδικό στοιχείο που να μπορεί να ενισχύσει ή να αποδυναμώσει την ανωτέρω εικόνα. Το ειδικό στοιχείο που βρήκα είναι αυτό που σας ανέφερα στο βιβλίο του Dettmeyer.
ΕΡ. Η πληροφορία στην οποία αναφέρεστε είναι αυτή η επικοινωνία η διαρκής με τους ιατροδικαστές που είπατε νωρίτερα ή κάποια άλλη;
ΑΠ. Είναι αυτή που ανέφερα νωρίτερα.
ΕΡ. Στην ιατροδικαστική γνωμοδότηση των ιατροδικαστών κ. Καρακούκη και Καλόγρια, στο πλαίσιο της οποίας διενεργήσατε και την προαναφερόμενη ιστολογική επανεξέταση, συνημμένο είναι έγγραφο υπό τον τίτλο «Ανασκόπηση της τρέχουσας βιβλιογραφίας, σχετικά με το εύρημα της απλασίας – αγενεσίας του ερεθισματαγωγού συστήματος της καρδιάς» του υπογράφοντος αυτό δρος Γεωργίου Σταυρουλάκη, καρδιολόγου, διδάκτορος ΕΚΠΑ, ειδικού Αθλητικής Καρδιολογίας. Τον επιλέξατε εσείς για την πραγματοποίηση της ανασκόπησης που συνέταξε; Σε καταφατική περίπτωση, ενόψει της ως άνω αναφερόμενης ως ειδίκευσής του, με ποιο κριτήριο;
ΑΠ. Όχι, δεν γνωρίζω καθόλου τον κ. Σταυρουλάκη.
ΕΡ. Θέλετε να προσθέσετε κάτι άλλο;
ΑΠ. Η δεύτερη χρώση, η tpoponin C, που αναφέρεται στο απόσπασμα του βιβλίου που σας φέρνω, δεν πραγματοποιήθηκε γιατί δεν κατάφερα να τη βρω διαθέσιμη ούτε στο ΚΑΤ ούτε στο Εργαστήριο του ΕΚΠΑ. Επίσης θέλω να προσθέσω ότι η χρώση fibronectin δεν χρησιμοποιήθηκε στην περίπτωση της Μαλένας διότι βρίσκεται εκτός του ηλικιακού φάσματος που αναφέρεται η προαναφερθείσα παράγραφος στο βιβλίο του Dettmeyer. Τέλος, επιφυλάσσομαι να σας προσκομίσω πιο ευκρινές αντίγραφο του αποσπάσματος του βιβλίου του Dettmeyer.
ΕΡ. Διευκρινιστικά, η δεύτερη χρώση που δεν βρήκατε τι διαφορετική λειτουργία έχει σε σχέση με την fibronectin; Συμβάλλει σε άλλη διαφορική διάγνωση;
ΑΠ. Σύμφωνα με το συγκεκριμένο απόσπασμα του βιβλίου του Dettmeyer φαίνεται να έχει την ίδια λειτουργία με τη fibronectin.
