Η Ένωση Δικαστών και Εισαγγελέων, σεβόμενη την απόφαση της Γενικής Συνέλευσης των μελών της, της 9ης Δεκεμβρίου 2023, περί ΜΗ ΕΝΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΠΡΩΤΟΥ ΒΑΘΜΟΥ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑΣ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ, διότι δημιουργεί σοβαρά προβλήματα δυσλειτουργίας, καθώς και ανεπίλυτα προβλήματα σχετικά με την υπηρεσιακή κατάσταση των Δικαστικών Λειτουργών, όπως αυτή (ανωτέρω απόφαση της Γενικής Συνελεύσεως) επιβεβαιώθηκε και από τις αποφάσεις των Ολομελειών των Δικαστηρίων (Πρωτοδικεία Αθηνών, Θεσσαλονίκης, Πειραιά, Πατρών, Λάρισας, Ειρηνοδικείο Αθηνών κλπ.) και την απορρέουσα από την ανωτέρω απόφαση της Γενικής Συνέλευσης δέσμευση περί διενέργειας δημοψηφίσματος, ΔΗΛΩΝΕΙ ότι αντιτίθεται στους εξαγγελθέντες σχεδιασμούς της εκτελεστικής εξουσίας περί ενοποίησης και επαναλαμβάνει την δημοσίως διατυπωθείσα πρότασή της για την αναδιαμόρφωση του δικαστικού χάρτη, η οποία περιλαμβάνει τον επανασχεδιασμό των Ειρηνοδικείων, τόσο ως προς την χωροταξία, όσο και ως προς την δικαστική ύλη.
Ωστόσο, λαμβάνοντας υπ’ όψη:
Α) την εκπεφρασμένη βούληση της εκτελεστικής εξουσίας σχετικά με την πρόθεσή της να προχωρήσει σε μεταρρύθμιση, η οποία ΜΑΚΡΟΠΡΟΘΕΣΜΑ θα οδηγήσει στην πλήρη ενοποίηση του Α’ βαθμού δικαιοδοσίας της Πολιτικής Δικαιοσύνης,
Β) ότι προτάσεις, οι οποίες κινούνται στην λογική του κάθετου διαχωρισμού της ύλης, με δημιουργία ειδικών δικαστηρίων, δεν εναρμονίζονται με τις διατάξεις των άρθρων 93 και 94 του Συντάγματος, που προβλέπουν το διαχωρισμό της δικαιοδοσίας και των Δικαστηρίων και έχουν, για το λόγο αυτό, απορριφθεί από την εκτελεστική εξουσία,
Γ) ότι τα συνταγματικά όρια, στα οποία θα κινηθεί ο νομοθέτης είναι σαφή και προβλέπονται στο άρθρο 88 του Συντάγματος και την σχετική ερμηνευτική δήλωση,
ΜΕ ΤΗΝ ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗ ΟΤΙ Η ΕΝΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΠΡΩΤΟΥ ΒΑΘΜΟΥ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑΣ ΚΑΙ Η ΑΝΑΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΙΚΟΥ ΧΑΡΤΗ ΕΙΝΑΙ ΔΙΑΚΡΙΤΕΣ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΕΙΣ, ΟΙ ΟΠΟΙΕΣ, ΟΜΩΣ, ΣΥΝΔΕΟΝΤΑΙ ΑΡΡΗΚΤΑ ΜΕΤΑΞΥ ΤΟΥΣ ΕΠΑΝΑΔΙΑΤΥΠΩΝΟΥΜΕ ΤΗΝ ΠΡΟΤΑΣΗ ΜΑΣ ΠΡΟΣΑΡΜΟΖΟΝΤΑΣ ΑΥΤΗ ΩΣ ΑΚΟΛΟΥΘΩΣ:
Α) Προτείνουμε τη διατήρηση όλων των υφιστάμενων, στον ίδιο Νομό (ήδη Περιφερειακή Ενότητα) Πρωτοδικείων της Χώρας.
Β) Προτείνουμε τη συγχώνευση των Ειρηνοδικείων με αριθμό εισερχόμενων δικογραφιών, κατ’ έτος, κάτω των πενήντα (50) με το Ειρηνοδικείο της πρωτεύουσας του Νομού και τη δημιουργία, κατόπιν αυτής της συγχώνευσης, ενός ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟΥ ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟΥ, οπότε στην περίπτωση αυτή στον ίδιο Νομό θα υπάρχει το Κεντρικό και Περιφερειακό Πρωτοδικείο. Στην περίπτωση, κατά την οποία στον ίδιο Νομό υφίστανται το Κεντρικό Ειρηνοδικείο της πρωτεύουσας και άλλο ένα ή περισσότερα Ειρηνοδικεία, στα οποία ο αριθμός των εισερχόμενων δικογραφιών είναι αυξημένος το Κεντρικό Ειρηνοδικείο θα μετατρέπεται σε Περιφερειακό Πρωτοδικείο, όπως και το έτερο ή έτερα Ειρηνοδικεία, τα οποία θα καθίστανται Περιφερειακά Πρωτοδικεία. Τα Περιφερειακά Πρωτοδικεία, που θα προκύψουν, θα τελούν υπό τη διοίκηση του Κεντρικού Πρωτοδικείου. Οι οργανικές θέσεις των Ειρηνοδικών των πρώην Ειρηνοδικείων αρχικά δεν μεταφέρονται στο Κεντρικό Πρωτοδικείο αλλά παραμένουν, ως έχουν, αλλά πλέον ως οργανικές θέσεις Πρωτοδικών – Προέδρων Πρωτοδικών στα Νέα Περιφερειακά Πρωτοδικεία, ώστε να διασφαλισθεί επακριβώς η υπηρεσιακή κατάσταση των νυν Ειρηνοδικών και θα μεταφέρονται σταδιακά στο κεντρικό Πρωτοδικείο λόγω των κενών που θα προκύπτουν από την αφυπηρέτηση. Στα Νέα Περιφερειακά Πρωτοδικεία (πρώην Ειρηνοδικεία) θα προσδιορίζονται υποθέσεις της νυν αρμοδιότητας του Ειρηνοδικείου, ενώ παράλληλα ο Προϊστάμενος Πρόεδρος Πρωτοδικών του Κεντρικού Πρωτοδικείου μετά από γνώμη του αρχαιότερου πρώην Ειρηνοδίκη θα αναθέτει σταδιακά στους πρώην Ειρηνοδίκες – Πρωτοδίκες – Προέδρους Πρωτοδικών την εκδίκαση υποθέσεων αρμοδιότητας Μονομελούς Πρωτοδικείου. Με τον προτεινόμενο τρόπο: α) παραμένουν ως έχουν οι δικαστικοί σχηματισμοί, πλην των Ειρηνοδικείων που συγχωνεύονται κατά τα ανωτέρω, β) διασφαλίζεται η υπηρεσιακή ευρυθμία, σύμφωνα με τη σημερινή δομή της Δικαιοσύνης, γ) διασφαλίζεται ένα μεταβατικό στάδιο ομαλής μετάβασης στην εκδίκαση των λοιπών υποθέσεων του Μονομελούς Πρωτοδικείου από τους Πρωτοδίκες – Προέδρους Πρωτοδικών (πρώην Ειρηνοδίκες) των Περιφερειακών Πρωτοδικείων, δ) αποτρέπεται η καθημερινή μετάβαση Δικαστικών Λειτουργών για την εκτέλεση υπηρεσιών στα Περιφερειακά Πρωτοδικεία, την οποία συνεπάγεται η μεταφορά όλων των οργανικών θέσεων στο κεντρικό Πρωτοδικείο και ε) αποφεύγεται η πρόκληση σοβαρών χωροταξικών προβλημάτων, που αναμφίβολα θα προκύψουν με τη μεταφορά όλων των οργανικών θέσεων στο κεντρικό Πρωτοδικείο, λόγω της ανεπάρκειας των υφιστάμενων κτιριακών υποδομών των κεντρικών Πρωτοδικείων.
Σε κάθε Περιφερειακό Πρωτοδικείο συστήνεται θέση ή θέσεις Ειδικού Προανακριτή, η οποία καλύπτεται κατά προτίμηση από πρώην Πταισματοδίκη ή Ειρηνοδίκη.
Γ) Δεδομένου ότι, ήδη, οι νυν Ειρηνοδίκες είναι ενταγμένοι σε ειδική επετηρίδα, με αυτοτελή διαδικασία προαγωγών (Α, Β, Γ, Δ τάξεων) και εφόσον η συνταγματική διάταξη περί ενοποίησης αφορά μόνο τον πρώτο βαθμό δικαιοδοσίας και όχι τους υπόλοιπους, προτείνουμε όπως οι εξομοιούμενοι με Πρωτοδίκες και Προέδρους Πρωτοδικών – πρώην Ειρηνοδίκες ενταχθούν σε ειδική επετηρίδα, κατ’ αναλογία με όσα ισχύουν σήμερα και με προαγωγές μέχρι το βαθμό του Προέδρου Πρωτοδικών. Η ένταξη των πρώην Ειρηνοδικών εμβόλιμα στη γενική επετηρίδα κρίνεται αντισυνταγματική, διότι αντίκειται στην αρχή της Δικαστικής Ανεξαρτησίας, της οποίας αποτελεί εγγύηση, ενώ η ένταξη αυτών στο τέλος της γενικής επετηρίδας εγείρει ζητήματα ισότητας. Συγχρόνως, για τους εντασσόμενους στην ειδική επετηρίδα Πρωτοδικών και Προέδρων Πρωτοδικών νυν Ειρηνοδίκες θα ισχύει, αυτοτελώς, το σημερινό υπηρεσιακό καθεστώς τοποθετήσεων και μεταθέσεων που δεν θα συμπλέκεται με το αντίστοιχο υπηρεσιακό καθεστώς (τοποθετήσεων και μεταθέσεων) της γενικής επετηρίδας, ώστε να διασφαλισθούν πλήρως οι σημερινές υπηρεσιακές συνθήκες των νυν Ειρηνοδικών υπό τις οποίες συμμετείχαν στο σχετικό διαγωνισμό εισόδου στο Δικαστικό Σώμα. Για τους ίδιους ακριβώς λόγους θα πρέπει να διασφαλισθεί και η υπηρεσιακή κατάσταση των νυν Πρωτοδικών της Γενικής επετηρίδας στο ζήτημα των προαγωγών, που θα διαταράσσονταν βίαια με την εμβόλιμη ένταξη νυν Ειρηνοδικών σ’ αυτήν.
Δ) Επειδή σκοπός της ενοποίησης είναι μακροπρόθεσμα όλα τα Πρωτοδικεία, κεντρικά και περιφερειακά, να στελεχώνονται μέσω διαγωνισμού παρέδρων της ΕΣΔΙ, οι οργανικές θέσεις των αφυπηρετούντων πρώην Ειρηνοδικών θα καταργούνται και θα μεταφέρονται στη γενική επετηρίδα και στο Κεντρικό Πρωτοδικείο, ως ακολούθως: το υπηρεσιακό κενό που θα προκύπτει λόγω συνταξιοδότησης πρώην Ειρηνοδίκη στο Περιφερειακό Πρωτοδικείο θα καλύπτεται αρχικά στο πλαίσιο των μεταθέσεων των πρώην Ειρηνοδικών, όπως συνέβαινε μέχρι σήμερα και τα κενά που εν τέλει θα προκύπτουν θα μεταφέρονται ως οργανικές θέσεις στα Κεντρικά Πρωτοδικεία και θα καλύπτονται από τους νεοδιοριζόμενους Δικαστές. Με πράξη δε του Προϊσταμένου του κεντρικού Πρωτοδικείου, όπου θα δημιουργούνται κενά θα καθορίζεται υπηρεσία μεταβατικής έδρας, που θα εκτελούν εκ περιτροπής όλοι οι Πρωτοδίκες του κεντρικού Πρωτοδικείου. Με τον τρόπο αυτό διασφαλίζεται πλήρως μέχρι την αφυπηρέτησή τους η υπηρεσιακή κατάσταση των Ειρηνοδικών και ολοκληρώνεται ο συνταγματικός σκοπός της ενοποίησης ομαλά, σταδιακά και παράλληλα με την εξασφάλιση των απαιτούμενων κτιριακών υποδομών.
Ε) Πλήρης μισθολογική εξομοίωση όλων των Δικαστών του πρώτου βαθμού, λόγω της άσκησης ομοίων καθηκόντων.
ΣΤ) Διατήρηση των ιδιαίτερων μισθολογικών κεκτημένων των νυν Ειρηνοδικών.
Ζ) Αναγκαία τροποποίηση του ΚΠολΔ, ώστε οι εφέσεις κατά των αποφάσεων του Μονομελούς Πρωτοδικείου, επί υποθέσεων που υπάγονταν μέχρι τώρα στο Ειρηνοδικείο να εκδικάζονται από το Πρωτοδικείο, συγκροτούμενο από τους αρχαιότερους Δικαστές.
Η) Πραγματοποίηση διαδικτυακών και μόνο εκπαιδευτικών σεμιναρίων των νυν Ειρηνοδικών στα Δικαστήρια της Εφετειακής Περιφέρειας, του τόπου υπηρεσίας.
Οι πιο πάνω προτάσεις αποτελούν προσαρμογή της αρχικής πρότασης μας στα δεδομένα ενοποίησης του πρώτου βαθμού και συντελούν σε μια ομαλή και σταδιακή μετάβαση στα νέα δεδομένα ώστε αυτή να συμβαδίζει παράλληλα με τις αναγκαίες αλλαγές των δομών.
Ειδικότερες λεπτομέρειες αποτελούν αντικείμενο των σχετικών εκτελεστικών προεδρικών διαταγμάτων εφόσον ψηφισθεί σχέδιο νόμου για την ενοποίηση και σε μία τέτοια περίπτωση η ΕΝΔΕ θα επανέλθει επί των ειδικών θεμάτων, που θα προκύψουν.
Μαργαρίτα Στενιώτη, Πρόεδρος Εφετών , Πρόεδρος ΕνΔΕ
Χρήστος Νάστας, Αρεοπαγίτης, Α΄ Αντιπρόεδρος
Χαράλαμπος Μαυρίδης, Πρόεδρος Εφετών, Β΄ Αντιπρόεδρος
Ευστάθιος Βεργώνης, Εισαγγελέας Εφετών, Αν. Γεν. Γραμματέας
Κωνσταντίνος Βουλγαρίδης, Εφέτης, Εκπρόσωπος Τύπου
Δημήτριος Φούκας, Εφέτης, Μέλος Δ.Σ.
Βασίλειος Καραναστάσης, Πρόεδρος Πρωτοδικών, Αν. Υπευθ. Οικονομικών
Νικήτας Βελίας, Ειρηνοδίκης, Υπευθ. Οικονομικών
