Πρέπει να μπορεί να επιβάλλεται η θανατική ποινή;
Οι ομοσπονδιακές αρχές των ΗΠΑ εκτέλεσαν την καταδικασθείσα σε θάνατο Λάιζα Μοντγκόμερι νωρίς σήμερα το πρωί 13/01/2021, μετά το πράσινο φως που έδωσε το Ανώτατο Δικαστήριο της χώρας κατά τη διάρκεια της νύχτας.
Πρόκειται για την πρώτη εκτέλεση από τις ομοσπονδιακές αρχές μιας γυναίκας έπειτα από σχεδόν 70 χρόνια.
Το Ανώτατο Δικαστήριο απέρριψε στις 07:00 ώρα Ελλάδος τις ύστατες προσφυγές των συνηγόρων υπεράσπισης της Λάιζα Μοντγκόμερι, παρά τη διαφωνία των τριών προοδευτικών δικαστών του.
Η 52χρονη, κρατούμενη σε ομοσπονδιακή φυλακή στο Τερ-Οτ της Ιντιάνα, εκτελέστηκε με θανατηφόρα ένεση.
Το 2004 η Μοντγκόμερι σκότωσε μια γυναίκα που ήταν έγκυος στον όγδοο μήνα για να της κλέψει το έμβρυο που κυοφορούσε και είχε καταδικαστεί σε θάνατο το 2007.
Οι συνήγοροί της, χωρίς να αρνηθούν την σοβαρότητα του εγκλήματός της, υπογράμμισαν ότι αυτή υποφέρει από σοβαρές ψυχικές διαταραχές εξαιτίας των ομαδικών βιασμών και της βίας που είχε υποστεί κατά την παιδική της ηλικία.
Τη Δευτέρα το βράδυ ομοσπονδιακός δικαστής είχε δώσει εντολή για την αναβολή της εκτέλεσής της, ώστε να εκτιμηθεί η κατάσταση της ψυχικής της υγείας.
“Οι πληροφορίες που παρουσιάσθηκαν στο δικαστήριο περιέχουν πολλές αποδείξεις ότι αυτή τη στιγμή η ψυχική υγεία της κας Μοντγκόμερι είναι τόσο απομακρυσμένη από την πραγματικότητα ώστε δεν μπορεί να αντιληφθεί λογικά τον λόγο που έχει η κυβέρνηση για να την εκτελέσει”, έγραφε ο δικαστής Πάτρικ Χάνλον στην απόφασή του.
Ωστόσο η απόφαση αυτή ακυρώθηκε χθες, Τρίτη, από εφετείο κατόπιν προσφυγής του υπουργείου Δικαιοσύνης και το Ανώτατο Δικαστήριο επικύρωσε στη διάρκεια της νύχτας που πέρασε την απόφασή του για την εκτέλεση.
Η θέση της Ευρώπης απέναντι στην θανατική ποινή
H εκτέλεση αυτή φέρνει στην επιφάνεια το θέμα της θανατικής ποινής στην οποία το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αντιτίθεται σθεναρά σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου.
Η Ευρώπη επίσης έχει λάβει σειρά μέτρων για την κατάργηση της θανατικής ποινής, καθώς:
-Απαγορεύει το εμπόριο αγαθών που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για βασανιστήρια ή εκτελέσεις
-Ενθαρρύνει την τήρηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων μέσω της πολιτικής που ασκεί στο εμπόριο
-Υποστηρίζει οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών σε χώρες που ισχύει η θανατική ποινή
-Ως μόνιμος παρατηρητής στον ΟΗΕ, υποστηρίζει οποιεσδήποτε ενέργειες για τον τερματισμό της θανατικής ποινής
Επίσης, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο υιοθετεί ψηφίσματα και φιλοξενεί συζητήσεις που καταδικάζουν τις δραστηριότητες των χωρών που εξακολουθούν να χρησιμοποιούν αυτή την πρακτική.
Η ελληνική θέση
Στο σημείο αυτό έχει ιδιάιτερη σημασία να ανατρέξουμε σε ένα άρθρο του Ιωάννη Σαρμά Πρόεδρου του Ελεγκτικού Συνεδρίου που απαντά στο ερώτημα της επιβολής και εκτέλεσης της θανατικής ποινής.
Η απάντηση του διακεκριμένου Νομικού είναι κατηγορηματικά όχι. Πρώτον, για λόγους σκοπιμότητας και δεύτερον για λόγους αρχής.
Λόγοι Σκοπιμότητας
Οι λόγοι σκοπιμότητας μας αφορούν όλους. Η δικαστική πλάνη είναι κάτι το αναπόφευκτο. Κάθε λίγο μαθαίνουμε για κάποιον που έμεινε στη φυλακή επί δεκαετίες, μέχρις ότου, από ένα τεστ DNA, αποδείχθηκε η αθωότητά του. Υπάρχει τόσο επιτακτική ανάγκη που μπορεί να μας εξαναγκάσει να αποδεχθούμε ότι στις 1000 θανατικές ποινές που θα επιβληθούν και θα εκτελεστούν θα υπάρξει έστω και ένας αθώος; Ένας αθώος που μπορεί κάλλιστα να είναι κάποιος από εμάς.
Και έπειτα, εάν προβλεφθεί ξανά η δυνατότητα επιλογής της ποινής του θανάτου, πού θα σταματήσει αυτό; Στους δράστες θανατηφόρων εγκλημάτων, θα πει κανείς. Ωραία, αλλά ποιός θα κρίνει πότε; Από δικαστήριο σε δικαστήριο η εφαρμογή του μέτρου θα εμφανίζει τεράστιες αποκλίσεις, άρα αδικίες. Αλλά και ποιος μας λέει ότι εάν ανοίξει η πόρτα πρώτα για τους δράστες θανατηφόρων εγκλημάτων, δεν θα επεκταθεί στη συνέχεια – όταν θα βρεθεί η κατάλληλη κοινοβουλευτική πλειοψηφία ή ύστερα από μια «στιγμιαία» πίεση της κοινής γνώμης – και σε άλλα εγκλήματα (λ.χ. στους καταχραστές του δημόσιου χρήματος, όπως πληροφορούμαστε ότι συμβαίνει σήμερα στην Κίνα);
Λόγοι Αρχής
Οι λόγοι αρχής είναι σημαντικότεροι. Είναι αυτοί που εξηγούν γιατί στην Ευρώπη δεν επιτρέπεται η επιβολή όχι μόνον της θανατικής ποινής, αλλά και της ισόβιας κάθειρξης που θα εκτελεσθεί υποχρεωτικά μέχρι το θάνατο του καταδίκου.
Η απάντηση είναι ότι στην Ευρώπη το αξιακό μας φορτίο, από τη χριστιανική και την ανθρωπιστική μας παράδοση, μας επιβάλλει να θεωρήσουμε ότι κάθε άνθρωπος είναι μια αξία και ότι μέσα του κάθε άνθρωπος, που έχει τη δύναμη της λογικής και την αίσθηση της κοινωνίας, μπορεί να βελτιωθεί και πρέπει να του δοθεί η δυνατότητα να βελτιωθεί, εάν το θέλει, έστω κι αν έχει καταδικασθεί για το χειρότερο έγκλημα.
Το να επιβληθεί η ποινή του θανάτου σε άτομα που δεν έχουν τη χρήση της λογικής και την αίσθηση της κοινωνίας, δηλαδή σε όσους πάσχουν από νοητικές ή ψυχικές διαταραχές, θα ήταν το άκρον άωτον της αδικίας. Γιατί αυτοί δεν είναι σε θέση να επικοινωνήσουν με τον κόσμο μας και η ποινή σε βάρος τους δεν θα ήταν ποινή, τιμωρία, αλλά εξόντωση.
Στην Ευρώπη, σεβόμαστε την αξία του ανθρώπου και πιστεύουμε ότι ο άνθρωπος μπορεί να βελτιωθεί, έχει το απόθεμα και τη δύναμη να το κάνει. Γι’ αυτό δεν θεωρούμε ότι υπάρχουν οριακά χαμένες περιπτώσεις, αλλά ελπίζουμε ότι ο άνθρωπος μπορεί να βελτιωθεί.
Με πληροφορίες από: www.syntagmawatch.gr
