Ούκ αγαθόν πολυκοιρανίη οις κύρανος έστω, εις βασιλεύς[1]…
Τα όρια της πολιτικής από την νομική, θεωρητικά καθίστανται αμιγώς οριοθετημένα, διότι πρόκειται δια δύο εκ διαμέτρου αντίθετες και φαινομενικά εν πολλοίς αντικρουόμενες έννοιες, πλην όμως τούτο ισχύσει μόνο σε θεωρητικό επίπεδο και εξαντλείται περιοριστικά στην ακαδημαϊκή ρητορική.
Εις την πραγματικότητα, τα όρια ορισμένες φορές καθίστανται δυσδιάκριτα υπό την έννοια ότι η νομική αποτελεί την θεραπαινίδα της πολιτικής, καθότι, δια μέσω της θέσπισης νόμων και εν γένει του δικαίου, ασκείται προσηκόντως η εκάστοτε πολιτική και εφαρμόζεται το εκάστοτε πολιτικό πρόγραμμα, ανεξαρτήτως εάν εν τέλει καθίσταται αντικειμενικά ορθό, ή δίκαιο.
Ως εκ τούτου η δυναμική της πολιτικής υπό την ευρεία έννοια μετέρχεται ως οιονεί εργαλείο τον Νόμο δια να προάγει την πολιτική αντίληψη και ερμηνεία της πραγματικότητας προς πάσα κατεύθυνση, εξ αυτού λοιπόν του λόγου και το θετικό δίκαιο καθίσταται εύπλαστο διότι διαμορφώνεται, βάσει των διαρκώς μεταβαλλόμενων αναγκών της κοινωνίας, αλλά και ορισμένες φορές συνιστά τον «Δούρειο ίππο» τρόπον τινά, εξυπηρέτησης της εκάστοτε πολιτικής ή ιδεολογίας, εξ αυτού του λόγου, οι κερκόπορτες δια την ορθή και λυσιτελή ρύθμιση των ζητημάτων της κοινωνίας εγκαθίστανται δια μέσου των Νόμων, τους οποίους προπαρασκευάζει η εκτελεστική εξουσία και ψηφίζει η νομοθετική.
Κατά συνέπεια λοιπόν καίτοι, ο ως άνω διαχωρισμός εννοιών φέρεται ότι υφίσταται σαφώς οριοθετημένος, διότι η πολιτική την οποία εκπροσωπεί ορισμένο κόμμα, μετουσιώνεται εφόσον αναδειχθεί ως κυβερνών κόμμα, μέσω των διαδικασιών εκλογών, πλην χρησιμοποιεί τους νόμους προκειμένου να εξυπηρετήσει την ιδική του πολιτική, καθότι η κατεύθυνση ρύθμισης των όποιων ζητημάτων (αστικού, οικογενειακού, κληρονομικού, εμπορικού, ποινικού δικαίου), εδράζεται σε ένα υπόβαθρο αξιών, αγαθών και ιδεών, με πολιτική βάση, το οποίο νοηματοδοτεί την ύστερη, τυποποίηση των συμπεπηγμένων δικαιοπολιτικών διατάξεων του Νόμου, εξ αυτού του λόγου κρίσιμα εργαλεία τελολογικής ερμηνείας του νόμου, καθίσταται υπό το πρίσμα της Νομικής επιστήμης η φιλοσοφία του δικαίου καθώς και η κοινωνιολογία του δικαίου, διότι τοιουτοτρόπως δύναται τις να εμβαθύνει τις τελεσφόρως, εις τα γενεσιουργά αίτια, θέσπισης μίας διατάξεως, της αιτιολογικής έκθεσης ενός νόμου, τις κοινωνικές ανάγκες, ή τα παρατηρούμενα κενά τα οποία ευαγγελίζεται ότι θα καλύψει ρυθμιστικά, με σταθερό και αταλάντευτο γνώμονα τις πολιτικές αρχές και αξίες τις οποίες πρεσβεύει η εκάστοτε πολιτική ιδεολογία.
Με βάσει τα ανωτέρω συνάγεται αιτιωδώς λοιπόν η στενή συγγένεια η οποία ανυπερθέτως υφίσταται μεταξύ της πολιτικής και της νομικής, αλλά ιδίως η διαπλαστική δύναμη και η ισχύς της πρώτης έναντι της δεύτερης, η οποία ναι μεν διατηρεί μία αυτοτέλεια και εφαρμόζεται από την λειτουργικά ανεξάρτητη εξουσία, ήτοι την δικαστική κατ’ άρθρο 26 του Συντάγματος, πλην όμως λογίζεται ιεραρχικά υποδεέστερη, διότι διαπλάθεται προεχόντως και κυρίως από την εκτελεστική εξουσία, η οποία διαπνέεται από όποιες πολιτικές ιδέες, οι οποίες αποτελούν το νάμα και αφεύκτως το αναγκαίο υπόβαθρο δια οιαδήποτε νομική Παρασκευή και επεξεργασία παραγωγής κανόνων δικαίου.
Εις τον αντίποδα, η Νομική επιστήμη καίτοι, εις αδρές γραμμές και υπό την αδιάστικτη διατύπωση των ανωτέρω, διαπλάθεται από την πολιτική, πλειστάκις η Νομική επιστήμη, πηδιαλιουχεί τις εξελίξεις και συνφέλκει την πολιτική, τούτο δε γίνεται επί της βάση της κοινωνίας με την συνδρομή των συλλειτουργών της Δικαιοσύνης των Δικηγόρων, καθότι ενίοτε, ή άσκηση ενδίκων βοηθημάτων, ή η χάραξη μίας συνολικής στρατηγικής χειρισμού μίας υπόθεσης, επιτάσσει την χρήση ετερόκλητων ενδίκων βοηθημάτων και μέσων, φαινομενικά περιττών, κατ’ ουσίαν δια μέσου αυτού του τρόπου ασκείται μία μορφή νομικού ακτιβισμού δηλαδή το σκοπούμενο αποτέλεσμα δεν είναι η άμεση παραγωγή έννομων αποτελεσμάτων εν συναρτήσει με την ευδοκίμηση της δίκης, αλλά η διάπλαση μίας μορφής οιονεί πολιτικής αντίδρασης μέσω της δικαιοσύνης η οποία καθίσταται δυνατό να αξιοποιηθεί δεόντως συλλογικά ως εφαλτήριο πολιτικής όσμωσης.
Εν κατακλείδι, τα όρια μεταξύ της εύθραυστης διελκυστίνδας πολιτικής και νομικής, εν προκειμένω, ενίοτε αλληλοπεριχωρούνται κατά περίσταση, άλλοτε συνυφαίνονται αξεδιάλυτα και πλειστάκις οριοθετούνται σαφώς.
Χαράλαμπος Β Κατσιβαρδάς
Δικηγόρος Παρ’ Αρείω Πάγω
