Το επίκαιρο και για την Ελλάδα θέμα των συστηματικών παρακολουθήσεων πολιτών από τις μυστικές υπηρεσίες απασχόλησε το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο στην ακροαματική διαδικασία που έλαβε χώρα την περασμένη Τρίτη 27.09.2022 επί των υποθέσεων Pietrzak και Bychawska-Siniarska και Λοιποί κατά Πολωνίας.
Ο πρώτος προσφεύγων Mikolaj Pietrzak είναι κορυφαίος ποινικολόγος στην Πολωνία και Πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Βαρσοβίας. Οι λοιποί είναι μαχητικοί ακτιβιστές ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Πολωνία, με πλούσια δράση και διακρίσεις.
Κοινό τους χαρακτηριστικό τυγχάνει η έντονα κριτική τους στάση απέναντι στην παρούσα Πολωνική Κυβέρνηση και στις προσπάθειες χειραγώγησης παρά της Κυβέρνησης της Δικαιοσύνης, που καταγγέλουν.
Δια της προσφυγής τους στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων παραθέτουν πως έχουν έντονες και δικαιολογημένες υποψίες πως οι κρατικές αρχές παρακολουθούσαν τις επικοινωνίες τους, ειδικά όσον αφορά την επαγγελματική και πολιτική τους δράση.
Σημειώνεται πως ο πρώτος προσφεύγων τυγχάνει δικηγόρος πρώην υπουργών, δικαστών που απολύθηκαν από το Σώμα κλπ.
Παρά τα συνεχή αιτήματα και τις προσπάθειες να μάθουν το λόγο και τις λεπτομέρειες της παρακολούθησης, οι αρχές αρνήθηκαν να το πράξουν επικαλούμενες το απόρρητο της δράσης των μυστικών υπηρεσιών.
Οι ομοιότητες με το ζήτημα των παρακολουθήσεων στην Ελλάδα είναι πολλές και μεγάλες και σχεδόν ταυτίζονται.
Σημειώνεται πως η παραπάνω υπόθεση εξετάστηκε από το Πρώτο Τμήμα του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, το οποίο είναι αρμόδιο να εξετάσει στο μέλλον τις ελληνικές προσφυγές επί του θέματος.
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο προσέδωσε μεγάλη σημασία στην υπόθεση και αφιέρωσε ειδική ακροαματική διαδικασία που διήρκεσε πολλές ώρες.
Εκτός από τους εκπροσώπους της Πολωνικής Κυβέρνησης και των προσφευγόντων, το Δικαστήριο προσκάλεσε ως τρίτα μέρη να παρέμβουν στην υπόθεση υψηλού κύρους θεσμούς και οργανώσεις, προς διαφώτιση όλων των πτυχών της υπόθεσης.
Συγκεκριμένα ως τρίτα μέρη κλήθηκαν και παρενέβησαν στην ακροαματική διαδικασία:
Ο ειδικός Εισηγητής του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, ο Επίτροπος Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Πολωνίας και η Ένωση Ευρωπαίων Ποινικολόγων (European Criminal Bar Association).
Την Ένωση Ευρωπαίων Ποινικολόγων εκπροσώπησε και παραστάθηκε ενώπιον του Δικαστηρίου κατά την ακροαματική διαδικασία ο γνωστός Έλληνας Ποινικολόγος Αλέξης Αναγνωστάκης.
Κατά την αγόρευση του ο κ. Αναγνωστάκης κάλεσε το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο στην πλήρη εφαρμογή των αρχών της διαφάνειας, της πρόσβασης του υπό παρακολούθηση στα στοιχεία παρακολούθησης, του δικαστικού ελέγχου της νομιμότητας και σκοπιμότητας, ειδικά όταν αφορά αθώα και ανυποψίαστα πρόσωπα, που δεν εμπλέκονται σε παράνομες δραστηριότητες.
Προς τούτο, σύμφωνα με τη διεθνή νομοθεσία, χρειάζεται προηγούμενη δικαστική απόφαση για την παρακολούθηση με πλήρη αιτιολογία (και όχι απλά εισαγγελική ή αστυνομική άδεια), εποπτεία των παρακολουθήσεων από Ανεξάρτητη Αρχή, δικαίωμα πρόσβασης στα δεδομένα και δυνατότητα προσφυγής στα Δικαστήρια για έλεγχο της νομιμότητας.
Το Δικαστήριο, μετά την ακροαματική διαδικασία, αποσύρθηκε σε διάσκεψη και η απόφαση θα εκδοθεί προσεχώς.
