Συμπληρώθηκαν την Πέμπτη 23 Ιουλίου δύο χρόνια από την τραγωδία της Ανατολικής Αττικής με τον θάνατο 102 ανθρώπων εξαιτίας της κρατικής ανεπάρκειας να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά την πυρκαγιά που εκδηλώθηκε εκείνο το μεσημέρι στο Νταού Πεντέλης και έφτασε έως τη θάλασσα στο Κόκκινο Λιμανάκι της Ραφήνας και μέχρι την Ασημένια Ακτή στο Μάτι.
Του Σταύρου Γεωργακόπουλου
Οι αποκαλύψεις για απόπειρα συγκάλυψης των ευθυνών επανέφεραν στο προσκήνιο όσα συνέβησαν εκείνες τις ώρες και συνετέλεσαν τα μέγιστα στη μεγαλύτερη τραγωδία της χώρας.
Οι καταθέσεις των εμπλεκομένων, πολιτικών και υπηρεσιακών στελεχών, απέκτησαν σημαντικό ενδιαφέρον. Μέσα από αυτές προκύπτουν αβίαστα συμπεράσματα για την ουσιαστική αδιαφορία όσων κρατούσαν εκείνη την περίοδο τα τιμόνια των υπουργείων που όφειλαν να λάβουν τα κατάλληλα μέτρα για αποφύγει η χώρα την πρωτόγνωρη τραγωδία.
Ναι, «ο συνδυασμός των κλιματικών συνθηκών με τα χαρακτηριστικά του δομημένου περιβάλλοντος, δημιουργούσε εκείνη την ημέρα, ένα ασφυκτικό πλαίσιο στην αντιμετώπιση της όλης κατάστασης», όπως κατέθεσε στις 4 Φεβρουαρίου 2020 στον ανακριτή Αθανάσιο Μαρνέρη ο τότε υπουργός Εσωτερικών, Πάνος Σκουρλέτης, αλλά η ουσία κρύβεται στις λεπτομέρειες. Όποιος προσεγγίσει τις καταθέσεις που έχουν δώσει η Όλγα Γεροβασίλη, ο Νίκος Τόσκας, αλλά και ο Πάνος Σκουρλέτης θα ξεπεράσουν τα προφανή «δεν είδα, δεν άκουσα, δεν ξέρω» και θα διαπιστώσουν την κυνικότητά τους.
Ειδικά η κατάθεση του τότε υπουργού Προστασίας του Πολίτη αποτυπώνει ανάγλυφα τον τρόπο, με τον οποίο αντιμετώπισε την κατάσταση στην Ανατολική Αττική η προηγούμενη κυβέρνηση. Όπως αποκαλύπτει και το πώς βλέπουν σήμερα όλα όσα συνέβησαν την αποφράδα μέρα στις 23 Ιουλίου 2018.
Η ΚΑΤΑΘΕΣΗ ΤΟΥ (ΑΔΑΗ) ΤΟΣΚΑ
Στις 5 Φεβρουαρίου 2020, ο ανακριτής πήρε κατάθεση από τον Τόσκα. Η απάντηση τού πρώην υπουργού στην τελευταία ερώτηση είναι ενδεικτική. Και απολύτως διδακτική.
«Γνωρίζετε ότι στις 17:46 απογειώθηκε το Έρικσον S64N-194 με εντολή να κατευθυνθεί στην περιοχή Νταού Πεντέλης και να επιχειρήσει και ότι τελικά δόθηκε εντολή εκτροπής από το ΕΣΚΕ, ενώ ήδη είχε κάνει υδροληψία και ήταν σε πορεία ρίψης, και συγκεκριμένα να κατευθυνθεί προς Ίσθμια – Καλαμάκι και πιο συγκεκριμένα στα διυλιστήρια της ΜΟΤΟΡ ΟΪΛ;», ρώτησε ο Αθανάσιος Μαρνέρης τον Τόσκα.
«Δεν γνωρίζω για την εκτροπή του ελικοπτέρου. Ούτε γνωρίζω ποιος έδωσε την εντολή», απάντησε ο υπουργός, ο οποίος εκείνη την ημέρα κρατούσε στα χέρια του τις τύχες χιλιάδων ανθρώπων, διότι έπρεπε να ‘χει το γενικό πρόσταγμα στον σχεδιασμό για να σωθούν οι άνθρωποι που εγκλωβίστηκαν από τις φλόγες, σε μία άνιση μάχη. Με τον τραγικό απολογισμό των 102 νεκρών.
Ο Τόσκας είχε τη γενική ευθύνη εκείνη την ημέρα. Εμφανίστηκε ακόμα και στις φωτογραφίες από την άφιξη του Αλέξη Τσίπρα στο Χαλάνδρι. Ο τότε αναπληρωτής υπουργός Προστασίας του Πολίτη υποδέχθηκε μερικά λεπτά πριν από τα μεσάνυχτα τον πρώην πρωθυπουργό και ανέλαβε να τον ενημερώσει για την πορεία της πυρκαγιάς. Αλλά έπειτα από δύο χρόνια ο Τόσκας αγνοούσε και την εντολή για την εκτροπή του ελικοπτέρου. Όταν, όμως, όλοι αναφέρονται στο περιστατικό του εναέριου μέσου, είναι ανεπίτρεπτο να απαντάει ο αρμόδιος υπουργός ότι δεν ξέρει τι έγινε. Ακόμα και αν είχε δοθεί η εντολή από κάποιον υπηρεσιακό παράγοντα της Πυροσβεστικής ή της Πολιτικής Προστασίας, ο Τόσκας όφειλε να γνωρίζει. Και έπρεπε να διατάξει τη διερεύνηση της υπόθεσης.
Ο ανακριτής έδινε μεγάλη βάση στην υπόθεση της ΜΟΤΟΡ ΟΪΛ. Είχε ρωτήσει και νωρίτερα τον πρώην υπουργό αν του ανέφερε κάποια στιγμή ο Σωτήρης Τερζούδης ότι υπήρξε πυρκαγιά μέσα στις εγκαταστάσεις των διυλιστηρίων ή γύρω από αυτά και επίσης τι ώρα έγινε η ενημέρωση.
«Κάποια στιγμή μου ανέφερε, νομίζω ο κ. Τερζούδης, και πιθανόν να ήταν παρών και ο κ.
Ματθαιόπουλος, ότι η πυρκαγιά ήταν στον περίγυρο των διυλιστηρίων, ότι είχαν στείλει επίγειες δυνάμεις, δεν θυμάμαι όμως να μου αναφέρουν για εναέριο. Μου είπαν ότι θα στείλουν ένα Έρικσον. Δεν μπορώ να σας απαντήσω για την ώρα ακριβώς, πάντως, ήταν λίγο πριν ξεσπάσει η πυρκαγιά στο Νταού Πεντέλης. Άλλη ενημέρωση για περιστατικό ή συμβάν μέσα στη ΜΟΤΟΡ ΟΪΛ δεν είχα, γιατί δεν προέκυψε κάτι στη συνέχεια», ήταν η πρώτη απάντηση του Τόσκα για την κατάσταση στα διυλιστήρια της συγκεκριμένης εταιρείας.
Η κατάθεση του πρώην υπουργού Προστασίας του Πολίτη είναι για γέλια και για κλάματα. Για γέλια επειδή αναδεικνύει την ανεπάρκεια της επιλογής και για κλάματα επειδή οι απαντήσεις δείχνουν τους λόγους για τους οποίους χάθηκαν τόσες ανθρώπινες ζωές.
Ζητούσε απλά εξηγήσεις και…δικαιολογητικές
Στην ερώτηση του ανακριτή εάν έδωσε εντολές στους πυροσβέστες έως τις 16:40, ο Τόσκας απάντησε αρνητικά. Το ίδιο ισχυρίστηκε και στο ερώτημα εάν καθοδήγησε τους Σωτήρη Τερζούδη, Βασίλη Ματθαιόπουλο και Ιωάννη Φωστιέρη.
«Ζητούσα ενημέρωση, εξηγήσεις και δικαιολογητικές σκέψεις», απάντησε ο Τόσκας.
Άραγε, τι σημαίνει δικαιολογητικές σκέψεις; Αλλά για να μείνουμε και στην ουσία: πώς γίνεται να ζητάει ενημέρωση από τους επιτελείς του Πυροσβεστικού Σώματος και παρ’ όλα αυτά να αγνοεί τα βασικά στοιχεία των εξελίξεων;
Ο Τόσκας είπε στον ανακριτή ότι έμαθε για τη φονική πυρκαγιά στο Νταού Πεντέλης
από τον Φωστιέρη. Όπως κατέθεσε, η ενημέρωσή του έγινε μετά από τις 16:40.
«Ότι υπήρχε πυρκαγιά στο Νταού Πεντέλης. Εγώ είπα να βάλουν προτεραιότητες και να μου πουν τι ακριβώς θα κάνουν. Ο Αρχηγός κ. Τερζούδης μου είπε ότι θα φροντίσει να πάρει όλα τα εναέρια από την Κινέτα και να τα πάει στο Νταού Πεντέλης, επίσης όσα αεροπλάνα ήταν σε εφεδρεία στα τρία αεροδρόμια Ελευσίνας, Τανάγρας και Τατοΐου. Επίσης και στα επίγεια μέσα που βρίσκονταν στην Αττική, θα έδινε εντολή να κατευθυνθούν προς την πυρκαγιά στο Νταού. Εκείνη τη στιγμή τέθηκε και το θέμα της εκκένωσης των κατασκηνώσεων. Αμέσως μετά, ενημερώθηκε από τον κ. Φωστιέρη, ότι έκλεισαν και τα τρία αεροδρόμια λόγω των ισχυρών πλευρικών ανέμων. Σε κάποια φάση μου είπαν ότι για κάποιο χρονικό διάστημα έκλεισε και το αεροδρόμιο ‘Ελ. Βενιζέλος’, με αποτέλεσμα να υπάρχει προβληματισμός για το πού θα προσγειωθούν τα εναέρια, τα οποία βρίσκονταν ήδη στον αέρα, όταν τελειώσουν τα καύσιμά τους. Επειδή υπήρχε πρόβλημα στα αεροδρόμια της Αττικής, δόθηκε εντολή να απογειωθούν τα αεροσκάφη Καναντέρ της Σάμου και της Ανδραβίδας. Γνωρίζω ότι γύρω στις 17:05-17:10 πήγε ένα Έρικσον στο Νταού Πεντέλης για να επιχειρήσει», κατάθεσε ο Τόσκας.
Πήγε ένα Έρικσον! Άλλο δεν υπήρχε; Και τι έγινε; Επιχείρησε; Η απάντηση του πρώην υπουργού σοκάρει! «Όχι, δεν το γνωρίζω. Εγώ ρωτούσα συνέχεια για εναέρια αν υπήρχαν και αν πήγαν. Δεν είχα πάρει απάντηση ότι είχε πάει άλλο εναέριο στην περιοχή μέχρι τις 17:30, όπως με ρωτήσατε», είπε στον ανακριτή.
Για να δούμε τη μεγάλη εικόνα. Ο Τόσκας δεν είναι ένας οποιοσδήποτε υπουργός. Δεν είναι πολιτικός. Προέρχεται από τον στρατό. Υπήρξε ανώτερος αξιωματικός. Γνωρίζει από επιχειρήσεις. Κι, όμως, στη φονική πυρκαγιά της Ανατολικής Αττικής θέλει να μας πείσει ότι δεν γνώριζε. Ότι ρωτούσε και δεν έπαιρνε σαφείς απαντήσεις. Κι, όμως, το βράδυ υποδέχθηκε τον Αλέξη Τσίπρα και τον ενημέρωσε.
Η θητεία του Τόσκα στον ελληνικό στρατό απασχόλησε και τον ανακριτή. Υπέβαλε, μάλιστα, και σχετική ερώτηση για το αν υπήρχε η δυνατότητα να απογειωθεί αεροπλάνο της αεροπορίας στρατού με μία απλή προφορική εντολή για να επιχειρήσει. Προσέξτε απάντηση στρογγυλεμένη σαν την παλιά πλατεία Ομονοίας.
«Όχι, δεν μπορεί να γίνει, εκτός αν έχει προηγηθεί σχεδιασμός της επιχείρησης και η εντολή αφορά την εκτέλεση της συγκεκριμένης επιχείρησης. Σε πολύ εξαιρετικές περιπτώσεις μπορεί να γίνει απογείωση και οι λεπτομέρειες της εντολής, να δοθούν, δια ασυρμάτου στον αέρα. Είναι οι περιπτώσεις κυρίως των αναχαιτίσεων και των πυροσβεστικών αεροπλάνων σε κάποιες περιπτώσεις», είπε ο Τόσκας. Άραγε, δεν ήταν ειδική περίπτωση η φωτιά στην Ανατολική Αττική; Δεν μπορούσαν να δοθούν εντολές και να σηκωθούν στον αέρα όλα τα διαθέσιμα μέσα, απ’ τη στιγμή που η φωτιά έκαιγε ανεξέλεγκτα σε κατοικημένη περιοχή; Πότε λογίζεται μία κατάσταση ως έκτακτη ανάγκη;
«Με ενημέρωσαν από το ΕΣΚΕ ότι η πυρκαγιά έγινε ανεξέλεγκτη, γύρω στις 18:20, όταν έφτασε στη Λ. Μαραθώνος. Οπότε εκείνη τη στιγμή δεν θα μπορούσε να υλοποιηθεί ένα σχέδιο απομάκρυνσης πολιτών», απάντησε ο Τόσκας.
Εκείνη την ώρα, βέβαια, υπήρχαν ήδη οι πρώτοι νεκροί στον Νέο Βουτζά. Πάνω από τη Μαραθώνος. Άραγε, τι έγινε μέσα σε δύο ώρες; Ποιος πέταξε; Ποιος έκανε ρίψεις; Πόσες δυνάμεις πήγαν; Ο τότε υπουργός Προστασίας του Πολίτη ενημερώθηκε από το ΕΣΚΕ. Άραγε, δεν βρισκόταν εκείνη τη στιγμή μέσα στο κέντρο επιχειρήσεων; Δεν άκουσε όσα συζητούσαν οι επικεφαλής της Π.Υ. με όσους βρίσκονταν επί τόπου για να επιχειρήσουν; Πολλά ζητάμε. Αν και επί της ουσίας δεν είμαστε εμείς που απαιτούμε την πλήρη διαλεύκανση της υπόθεσης και την απόδοση ευθυνών. Το απαιτούν οι 102 ψυχές που χάθηκαν εκείνη την ημέρα επειδή έλειπε η πραγματική προστασία των πολιτών…
Όπως δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «ΜΠΑΜ» που κυκλοφορεί
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ