Είναι πρόδηλο ότι ο ασκών την δημοσιογραφική έρευνα, ή τα ραδιοτηλεοπτικά εν γένει μέσα, συμπεριλαμβανομένων των μέσων κοινωνικής δικτυώσεως, δέον όπως σταθμίσουν αξιολογικά και εξισορροπήσουν τα ετερόκλητα Συνταγματικώς κατοχυρωμένα δικαιώματα.
Ειδικότερον, οφείλουν προτού διαδώσουν ένα γεγονός ή μία είδηση, τηρώντας τις συναλλακτικές συνήθειες των Μ.Μ.Ε, την δημοσιογραφική δεοντολογία εν τω πλαισίω της ελευθεροτυπίας, να ενεργήσουν συννόμως και ουχί καταχρηστικώς, σεβόμενοι τους νόμους του κράτους, ήτοι ωθούμενοι αποδεδειγμένα από το δικαιολογημένο ενδιαφέρον πρόκρισης της ενημέρωσης και πληροφόρησης της ολότητας, διαφυλάσσοντας κατά προτεραιότητα το Συνταγματικώς κατοχυρωμένο δικαίωμα της πληροφορήσεως (κατ’ άρθρο 14 και 9α), το οποίο λογίζεται, κατά περίσταση ως μείζον και υπέρτερο, από τα αντίστοιχα Συνταγματικώς κατοχυρωμένα δικαιώματα των άρθρων 1, 5, 9 και 9α, του Συντάγματος δηλαδή της εν γένει προσωπικότητας (57-59 του Α.Κ, της τιμής και της υπόληψης 363-367 του Π.Κ), καθώς και του ιδιωτικού βίου και το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης εις την πληροφόρηση, υπό την έννοια ότι δεν τιτρώσκονται παρανόμως (από πράξεις των δημοσιογράφων), καθότι ένεκεν του υπέρτερου, ενδιαφέροντος της εξυπηρετήσεως της εισφοράς προς την κρίσιμη δημόσια πληροφόρηση, αίρεται ο τυχόν άδικος χαρακτήρας και εκλείπει το παράνομο της πράξεως, αυτής καθ’ αυτήν.
Κατά το άρθρο 14 παράγραφος 1, λοιπόν του Συντάγματος, καθένας μπορεί να εκφράζει ελεύθερα και να διαδίδει, προφορικά, γραπτά και δια του τύπου τους στοχασμούς του, τηρώντας τους νόμους του Κράτους, ενώ κατά την παράγραφο2 του ιδίου άρθρου, ο τύπος είναι ελεύθερος, η λογοκρισία και κάθε άλλο προληπτικό μέτρο απαγορεύεται. Επίσης κατά το άρθρο παρ. 1 της ΕΣΔΑ (κύρωση με τον Ν. 53/1974) «Παν πρόσωπον έχει δικαίωμα εις την ελευθερίαν εκφράσεως. Το δικαίωμα τούτο περιλαμβάνει την ελευθερίαν γνώμης ως και την ελευθερίαν λήψεως ή μεταδόσεως πληροφορικών ή ιδεών άνευ επεμβάσεως των δημοσίων αρχών και ασχέτως συνόρων».
Το δικαιολογημένο δε ενδιαφέρον κατά την ως άνω διάταξη του άρθρου 367 του Π.Κ είναι και αυτό που, σύμφωνα με τις ως άνω διατάξεις, πηγάζει από την προστατευμένη από το Σύνταγμα (άρθρο 14), την ΕΣΔΑ (άρθρο 10) και του Διεθνούς Συμφώνου για τα ανθρώπινα Δικαιώματα (άρθρο 19) ελευθερία εκφράσεως και την κοινωνική αποστολή του τύπου, το έχουν δε και τα πρόσωπα που συνδέονται με την λειτουργία (εκδότες, διευθυντές εφημερίδων, δημοσιογράφοι) για την δημοσίευση ειδήσεων, σχετικών με τις πράξεις και την συμπεριφορά φυσικών ή νομικών προσώπων, ή ομάδων προσώπων που παρουσιάζουν ενδιαφέρον για τον κοινωνικό σύνολο.
Εξ αυτού λοιπόν του λόγου δύνανται να δημοσιεύουν ειδήσεις και σχόλια για την σχετική πληροφόρηση και ενημέρωση του κοινού και με οξεία κριτική ή δυσμενείς χαρακτηρισμούς.
Εν τοιαύτη περιπτώσει προκρίνεται η επιτακτική ανάγκη της πληροφόρησης δια γεγονότα τα οποία αφορούν, διττώς, όχι μόνον τους δημότες του Δήμου Αλίμου αλλά και εν γένει την Επικράτειας, σεβόμενος ασφαλώς ως προκύπτει αιτιωδώς από τα ως άνω, τον πυρήνα των θεμελιωδών δικαιωμάτων και ελευθεριών του ανθρώπου κατά το Σύνταγμα, άρθρο 1, άρθρο 5, παρ. 1, άρθρο 5Α παρ. 1, καθότι ωθούμενος από δικαιολογημένο ενδιαφέρον εις τα σύννομα άκρα όρια της νόμιμου καθήκοντός μου παρέθεσα τα γεγονότα ίνα καταστούν κοινωνοί οι πολίτες, για ένα δημόσιο ζήτημα, το οποίο αφορά όλους τους εν γένει φορολογούμενους πολίτες.
Ως εκ τούτου όταν ο δημοσιογράφος μετέρχεται, τον ως άνω θεμιτό, πρόσφορο και απολύτως αναγκαίο τρόπο πληροφόρησης επί θεμάτων δημοσίου ενδιαφέροντος, τα οποία αντικειμενικά εισφέρουν εις την δημόσια σφαίρα, καταφάσκοντας εν άλλοις λόγοις την προτεραιότητα εις την διαφύλαξη του πληροφόρησης της ολότητας, εκ των ών ούκ άνευ.
Κατά συνέπεια, εν προκειμένω, η έννοια του δικαιολογημένου ενδιαφέροντος του κοινού πηγάζει από την Συνταγματικά ελευθερία του τύπου και απευθύνεται στα πρόσωπα που συνδέονται με την λειτουργία του, δηλαδή τους δημοσιογράφους.
Η ενημέρωση των πολιτών, η συμβολή στον σχηματισμό πολιτικής βούλησης και γνώμης, ο έλεγχος και η κριτική των πολιτικών και εν γένει δημόσιων προσώπων, καθώς και η πολιτιστική, ηθική κλπ, επιμόρφωση, των πολιτών συνιστούν διαφύλαξη ξένων συμφερόντων, συμφερόντων της ολότητας, με την οποία είναι επιφορτισμένα τα Μ.Μ.Ε, γεγονός που συνάδει άλλωστε και με τη συνταγματική εγγύηση του τύπου ως Θεσμού, εξάλλου ρητώς δέχεται η νομολογία «ο τύπος επιτελεί κοινωνικό λειτούργημα, ασκώντας τα καθήκοντα τα οποία, ο ίδιος επιλέγει βάσει της αποστολής του, που συνιστά στην πληροφόρηση και την σύμπραξη για την διαμόρφωση της κοινής γνώμης» _ΠΠρΑθ 876/2007, ΠΠρΑΘ 2071/2005.
Η έννοια επομένως του δικαιολογημένου ενδιαφέροντος του κοινού για πληροφόρηση συνδέεται άρρηκτα με την λειτουργία της ελευθερίας της πολιτικής έκφρασης ως μέσο πραγμάτωσης της αρχής της λαϊκής κυριαρχίας, η οποία εις το πλαίσιο μίας φιλελεύθερης δημοκρατίας, πραγματώνεται με την Δημοκρατία της πολιτικής διαδικασίας διότι δεν συμβιβάζονται με μία Δημοκρατική Κοινωνία μέτρα που αίρουν ή περιορίζουν σημαντικά την δημοσιότητα του πολιτικού βίου.
Στο ως άνω πλαίσιο γίνεται δεκτό ότι ο Δημοσιογράφος λόγω της ιδιότητας του τύπου ως φορέα του γενικού συμφέροντος, το οποίο συνίσταται στην ελεύθερη διαμόρφωση της κοινής γνώμης στο πλαίσιο της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, διαφυλάσσει συμφέροντα της ολότητας όταν μεταδίδει ειδήσεις, εκφράζει απόψεις και ασκεί κριτική σε δημόσια πρόσωπα για ζητήματα σχετικά με το αξίωμά τους ή ακόμη και σε ιδιωτών των οποίων η δράση ενδιαφέρει το κοινωνικό σύνολο και άπτονται του δημοσίου συμφέροντος.
Χαράλαμπος Β Κατσιβαρδάς
Δικηγόρος Παρ’ Αρείω Πάγω
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Πλήρη λειτουργία των δικαστηρίων με ασφάλεια, από τις 10 Μαΐου, ζητάει η Ολομέλεια των Δικηγορικών Συλλόγων
