Με το νέο Νόμο 4873/2021 του Υπουργείου Εσωτερικών, επέρχονται ορισμένες τροποποιήσεις στις διατάξεις που αφορούν τη νέα διαδικασία πολιτογράφησης αλλογενών αλλοδαπών. Πιο συγκεκριμένα, με τις τροποποιήσεις στον Κώδικα Ελληνικής Ιθαγένειας επιχειρείται από τη Γενική Γραμματεία Ιθαγένειας τόσο η επιτάχυνση στην εξέταση των αιτήσεων, όσο και η πιο δίκαιη αντιμετώπιση των αιτούντων πολιτογράφηση. Οι εν λόγω αλλαγές έρχονται σε συνέχεια του Νόμου 4735/2020, με τον οποίο η διαδικασία πολιτογράφησης άλλαξε σημαντικά με τη θέσπιση των εξετάσεων επάρκειας γνώσεων. Ειδικότερα, επί των τελευταίων τροποποιήσεων:
Γράφει ο Στέλιος Λεριός, Δικηγόρων Αθηνών
Άρθρο 36
Με το άρθρο 36 καταργείται από τις ουσιαστικές προϋποθέσεις πολιτογράφησης η περίπτωση γ΄ της παρ. 1 του άρθρου 5Α του Κώδικα Ελληνικής Ιθαγένειας που αφορά στην εξακρίβωση της ικανότητας του αιτούντος να συμμετέχει ενεργά και ουσιαστικά στην πολιτική ζωή της χώρας, δεδομένου ότι η προϋπόθεση αυτή διακριβώνεται μέσω της γραπτής δοκιμασίας στην οποία υποβάλλεται ο αλλοδαπός στο πλαίσιο εξακρίβωσης της β΄ προϋπόθεσης πολιτογράφησης που αναφέρεται στον τρόπο λειτουργίας του πολιτεύματος και των θεσμών αυτού.
Άρθρο 37
- Με την προσθήκη της περ. η΄ στο άρθρο 6 του Κώδικα Ελληνικής Ιθαγένειας προβλέπεται στο αρχικό στάδιο της υποβολής της αίτησης η προσκόμιση όλων των στοιχείων και δικαιολογητικών, που έχουν καθοριστεί με την υπουργική απόφαση προς εξακρίβωση της οικονομικής και κοινωνικής ένταξης του αιτούντος.
- Με την προσθήκη της παρ. 3 στο άρθρο 6 του Κώδικα Ελληνικής Ιθαγένειας προβλέπεται ότι για τους έχοντες υποβάλει αίτηση πολιτογράφησης πριν την εφαρμογή του Ν. 4735/2020, η απόφαση της οποίας εκκρεμεί, οι κατά περίπτωση χρονικές περίοδοι για τις οποίες πρέπει να αναζητηθεί εάν συντρέχουν οι προϋποθέσεις που υπαγορεύει ο νόμος σχετικά με την οικονομική και κοινωνική τους ένταξη, είναι εκείνες πριν τη λήψη του Π.Ε.Γ.Π. και όχι πριν από την υποβολή της αίτησης πολιτογράφησης.
Άρθρο 38
- Με την αντικατάσταση της παρ. 6 του άρθρου 7 του Κώδικα Ελληνικής Ιθαγένειας καταργείται η υποχρεωτικότητα της προφορικής συνέντευξης στο τελικό στάδιο εξακρίβωσης της οικονομικής και κοινωνικής ένταξης. Παραμένει η δυνατότητα παραπομπής σε συνέντευξη για τις περιπτώσεις που υφίστανται ενδείξεις ανεπαρκούς ένταξης στην οικονομική και κοινωνική ζωή της χώρας και για τις περιπτώσεις για τις οποίες υπάρχουν αμφιβολίες ως προς τη συνεχή και αδιάκοπη διαμονή.
- Με την αντικατάσταση της παρ. 8 του άρθρου 7 του Κώδικα Ελληνικής Ιθαγένειας προβλέπεται η απαλλαγή των ομογενών αλλοδαπών όχι μόνο από την διαδικασία των γραπτών εξετάσεων, αλλά και από τη διαδικασία της προφορικής συνέντευξης, διατηρώντας τη δυνατότητα για περιπτώσεις που υφίστανται ισχυρές ενδείξεις περί μη υπαγωγής τους στην κατηγορία των ομογενών, να παραπέμπονται στις υφιστάμενες επιτροπές πολιτογράφησης, που συνεχίζουν να λειτουργούν στις έδρες των Περιφερειακών Διευθύνσεων για τις αιτήσεις ομογενών που προέρχονται από χώρες της τ. ΕΣΣΔ. Επίσης σημειώνεται ότι με βάση την προϊσχύουσα διάταξη, προβλεπόταν ως κριτήριο υπαγωγής των ομογενών σε αυτή τη ρύθμιση η κατοχή τίτλου διαμονής ομογενούς. Με τις αλλαγές του νέου Νόμου αντικαθίσταται ο τίτλος αυτός με οποιονδήποτε έγκυρο τίτλο διαμονής που κατέχει ο ομογενής, λαμβανομένου υπόψη ότι η πλειοψηφία αυτής της κατηγορίας ομογενών διαθέτουν άδειες διαμονής ως μέλη οικογένειας Έλληνα πολίτη ή βεβαίωση εγγραφής χώρας κράτους -μέλους της Ε.Ε.
- Με την αντικατάσταση της παρ. 9 του άρθρου 7 του Κώδικα Ελληνικής Ιθαγένειας προβλέπεται για λόγους επιτάχυνσης της διαδικασίας εξέτασης των αιτήσεων, ότι η νέα διαδικασία θα εφαρμοστεί και για όλες τις εκκρεμείς αιτήσεις.
Άρθρο 39
Με τη διάταξη του άρθρου 39 του νέου Νόμου παρέχεται η δυνατότητα εκκαθάρισης των υποθέσεων πολιτογράφησης που εκκρεμούν στις υπηρεσίες ιθαγένειας τουλάχιστον προ 20ετίας η εξέταση των οποίων δεν κατέστη εφικτό να ολοκληρωθεί λόγω υπαιτιότητας των αιτούντων.
Επισυνάπτεται το κείμενο του Νόμου:
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β’
ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑΣ ΙΘΑΓΕΝΕΙΑΣ
Άρθρο 36.
Κατάργηση μίας εκ των προϋποθέσεων πολιτογράφησης – Τροποποίηση της παρ. 1 του άρθρου 5Α του Κώδικα Ελληνικής Ιθαγένειας (ν. 3284/2004)
Η περ. γ’ της παρ. 1 του άρθρου 5Α του Κώδικα Ελληνικής Ιθαγένειας (ν. 3284/2004, Α’ 217), περί της ικανότητας ενεργού και ουσιαστικής συμμετοχής στην πολιτική ζωή της Χώρας του αλλοδαπού που επιθυμεί να γίνει Έλληνας πολίτης με πολιτογράφηση, καταργείται και η παρ. 1 διαμορφώνεται ως εξής:
«1. Ο αλλοδαπός που επιθυμεί να γίνει Έλληνας πολίτης με πολιτογράφηση πρέπει, πέραν των προϋποθέσεων του άρθρου 5:
α. Να γνωρίζει επαρκώς την ελληνική γλώσσα, ώστε να εκπληρώνει τις υποχρεώσεις που απορρέουν από την ιδιότητα του Έλληνα πολίτη.
β. Να γνωρίζει επαρκώς την ελληνική ιστορία και γεωγραφία, τον ελληνικό πολιτισμό και τις συνήθειες του ελληνικού λαού, καθώς και τον τρόπο λειτουργίας των θεσμών του πολιτεύματος της Χώρας.
γ. (Καταργείται).
δ. Να έχει ενταχθεί ομαλά στην οικονομική και κοινωνική ζωή της Χώρας, έχοντας την καταστήσει συνεχές κέντρο των βιοτικών του δραστηριοτήτων.
Για τη διακρίβωση της οικονομικής ένταξης του αιτούντος λαμβάνονται υπόψη η ύπαρξη σταθερής εργασίας στη Χώρα και η εν γένει οικονομική του δραστηριότητα, αλλά και η διαρκής εκπλήρωση των φορολογικών και ασφαλιστικών υποχρεώσεών του απέναντι στην Πολιτεία. Για τη διακρίβωση της κοινωνικής ένταξης του αιτούντος λαμβάνονται υπόψη ιδίως η διαμόρφωση συγγενικού δεσμού με Έλληνα πολίτη, η εξοικείωση του με τα ήθη και έθιμα της ελληνικής κοινωνίας, η συμμετοχή του σε εθελοντικές δραστηριότητες, αθλητικές ομάδες, δραστηριότητες του δήμου και εκδηλώσεις της κοινωνίας των πολιτών.»
Άρθρο 37.
Δικαιολογητικά πολιτογράφησης και διακρίβωση τεκμηρίων – Τροποποίηση της παρ. 1 και προσθήκη παρ. 3 στο άρθρο 6 του Κώδικα Ελληνικής Ιθαγένειας (ν. 3284/2004)
Στο άρθρο 6 του Κώδικα Ελληνικής Ιθαγένειας (ν. 3284/2004, Α’ 217),
α) προστίθεται περ. η’ στην παρ. 1,
β) προστίθεται νέα παρ. 3 και το άρθρο 6 διαμορφώνεται ως εξής:
«Άρθρο 6
Δικαιολογητικά πολιτογράφησης
1. Η αίτηση πολιτογράφησης υποβάλλεται στην Υπηρεσία Ιθαγένειας του Υπουργείου Εσωτερικών του τόπου διαμονής του ενδιαφερομένου και συνοδεύεται από τα ακόλουθα δικαιολογητικά:
α. Ακριβές αντίγραφο ισχύοντος αλλοδαπού διαβατηρίου ή άλλου αποδεικτικού ταυτοπροσωπίας. Αν ο αλλοδαπός αδυνατεί αντικειμενικά να κατέχει διαβατήριο, αρκεί η άδεια διαμονής που χορηγείται στις περιπτώσεις ατόμων ως στερούμενων αντικειμενικά διαβατηρίου.
β. Έναν από τους αναφερόμενους στην περ. ε’ του άρθρου 5 τίτλους νόμιμης διαμονής σε ισχύ.
γ. Πιστοποιητικό επάρκειας γνώσεων για πολιτογράφηση (Π.Ε.Γ.Π.), όπως αυτό προβλέπεται στην παρ. 2 του άρθρου 7.
δ. Πρωτότυπο πιστοποιητικό γέννησης νομίμως επικυρωμένο και επίσημα μεταφρασμένο, ή άλλο ισοδύναμο πιστοποιητικό που προβλέπεται από τη νομοθεσία της χώρας πρώτης ιθαγένειας. Αν ο αλλοδαπός είναι δικαιούχος διεθνούς προστασίας ως πρόσφυγας, ή έχει υπαχθεί σε καθεστώς επικουρικής προστασίας, ή είναι ανιθαγενής και αδυνατεί να προσκομίσει πιστοποιητικό γέννησης, αρκεί η πράξη αναγνώρισής του ως πρόσφυγα, υπαγωγής του στο καθεστώς επικουρικής προστασίας, ή το οικείο δελτίο ανιθαγενούς, αντίστοιχα. Αν ο αλλοδαπός έχει γεννηθεί στην Ελλάδα, αρκεί η ληξιαρχική πράξη γέννησης.
ε. Εκκαθαριστικά σημειώματα ή πράξεις διοικητικού προσδιορισμού φόρου των οικονομικών ετών που αντιστοιχούν στα έτη προηγούμενης νόμιμης παραμονής στη χώρα, που απαιτούνται κατά περίπτωση, με βάση τα οποία να προκύπτει η φορολογική υποχρέωση του αιτούντος, ως κατοίκου της Ελλάδας.
στ. Αριθμό μητρώου κοινωνικής ασφάλισης (Α.Μ.Κ.Α.).
ζ. Ηλεκτρονικό παράβολο πεντακοσίων πενήντα (550) ευρώ. Για την επανυποβολή αίτησης πολιτογράφησης το οφειλόμενο παράβολο ορίζεται σε διακόσια (200) ευρώ. Ομογενείς, κάτοχοι ιθαγένειας κράτους μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αναγνωρισμένοι πρόσφυγες και ανιθαγενείς καταβάλλουν για κάθε αίτηση πολιτογράφησης παράβολο ύψους εκατό (100) ευρώ.
η. Τα δικαιολογητικά της απόφασης του Υπουργού Εσωτερικών κατ’ εφαρμογή της παρ. 2 του άρθρου 3 του ν. 4735/2020 (Α’ 197), με βάση τα οποία αποδεικνύονται τα οικονομικά και κοινωνικά τεκμήρια.
2. Ο αιτών με την αίτηση του παρέχει εξουσιοδότηση στην αρμόδια υπηρεσία να συλλέξει, να επεξεργαστεί, καθώς και να διαβιβάσει τα προσωπικά του δεδομένα εντός του αρμόδιου φορέα αποκλειστικά για τους σκοπούς εξέτασης της αίτησής του.
3. Για τις αιτήσεις πολιτογράφησης, οι οποίες υποβλήθηκαν πριν από την έναρξη εφαρμογής του ν. 4735/2020 (Α’ 197), η κατά περίπτωση χρονική περίοδος, για την οποία διακριβώνεται η ύπαρξη κριτηρίων οικονομικής και κοινωνικής ένταξης του αιτούντος, είναι εκείνη πριν από τη λήψη του πιστοποιητικού επάρκειας γνώσεων για πολιτογράφηση (Π.Ε.Γ.Π.).»
Άρθρο 38.
Προϋποθέσεις και διαδικασία πολιτογράφησης – Αντικατάσταση των παρ. 6, 8 και 9 του άρθρου 7 του Κώδικα Ελληνικής Ιθαγένειας (ν. 3284/2004)
Οι παρ. 6, 8 και 9 του άρθρου 7 του Κώδικα Ελληνικής Ιθαγένειας (ν. 3284/2004, Α’ 217), αντικαθίστανται ως εξής:
«6. Ο εισηγητής του φακέλου συντάσσει ενημερωτικό σημείωμα σχετικά με τη συνδρομή των τυπικών και ουσιαστικών προϋποθέσεων πολιτογράφησης. Ειδικότερα, με βάση όλα τα στοιχεία και τα δικαιολογητικά που συμπεριλαμβάνονται στον φάκελο, ο εισηγητής με το ενημερωτικό σημείωμα αφενός εισηγείται αιτιολογημένα για την αποδοχή ή απόρριψη της αίτησης πολιτογράφησης, αφετέρου προωθεί για υπογραφή το σχέδιο της σχετικής απόφασης αποδοχής ή απόρριψης της αίτησης πολιτογράφησης στον Προϊστάμενο της Περιφερειακής Διεύθυνσης Ιθαγένειας. Σε περίπτωση αμφιβολιών ως προς τη συνδρομή ή μη της οικονομικής και κοινωνικής ένταξης, ο αιτών καλείται σε συνέντευξη κατ’ εφαρμογή της παρ. 7, προκειμένου να διαπιστωθεί με ακρίβεια ο βαθμός της οικονομικής και κοινωνικής του ένταξης στη Χώρα. Η κλήση του αλλοδαπού γίνεται με επί αποδείξει αλληλογραφία. Αν η κλήση αυτή επιστρέψει ανεπίδοτη δύο (2) φορές ή αν ο αλλοδαπός, χωρίς να συντρέχουν λόγοι αντικειμενικής αδυναμίας, δεν εμφανιστεί στη συνέντευξη, η αίτηση πολιτογράφησης απορρίπτεται από τον Προϊστάμενο της Περιφερειακής Διεύθυνσης Ιθαγένειας.»
«8. Οι ομογενείς αλλοδαποί που διαθέτουν αποδεικτικά στοιχεία για την ελληνική τους καταγωγή και αιτούνται την πολιτογράφησή τους ως διαμένοντες μόνιμα στη Χώρα, με οποιοδήποτε τίτλο νόμιμης διαμονής, εφόσον δεν υπάγονται στο πεδίο εφαρμογής ειδικών διατάξεων, απαλλάσσονται από τη διακρίβωση της συνδρομής των ουσιαστικών προϋποθέσεων του άρθρου 5Α. Σε περίπτωση που υφίστανται αμφιβολίες ως προς τη συνδρομή ή μη της ιδιότητας του ομογενούς στο πρόσωπο του αιτούντος, η υπηρεσία που εξετάζει την αίτηση, παραπέμπει την υπόθεση στην αρμόδια λόγω χωρικής αρμοδιότητας επιτροπή πολιτογράφησης του άρθρου 12 του Κώδικα Ελληνικής Ιθαγένειας, η οποία καλεί τον αιτούντα σε συνέντευξη για παροχή γνώμης ως προς τη διακρίβωση της ανωτέρω ιδιότητας, εφαρμοζόμενης της διαδικασίας που προβλέπεται στην παρ. 6 του παρόντος ως προς την κλήση αυτού. Μετά τη γνωμοδότηση της ανωτέρω επιτροπής, ο φάκελος της υπόθεσης επιστρέφει στην οικεία Περιφερειακή Διεύθυνση, προκειμένου να εκδοθεί η σχετική απόφαση.»
«9. Οι διατάξεις του παρόντος εφαρμόζονται σε όλες τις αιτήσεις πολιτογράφησης που εκκρεμούν πριν από την έναρξη ισχύος του.»
Άρθρο39.
Απόρριψη αιτήσεων πολιτογράφησης λόγω μη ανταπόκρισης των αιτούντων
Αιτήσεις πολιτογράφησης που έχουν υποβληθεί πριν από την έναρξη ισχύος του ν. 2910/2001 (Α’ 91) και δεν έχει ολοκληρωθεί η εξέτασή τους λόγω μη ανταπόκρισης των αιτούντων στην υποχρέωση προσκόμισης των απαιτούμενων δικαιολογητικών, απορρίπτονται αυτοδίκαια.
