Μοιραία για επιβάτες και εργαζομένους στις δύο αμαξοστοιχίες που συγκρούστηκαν στα Τέμπη αποτέλεσε η βλάβη που υπέστησαν τα ηλεκτροφόρα καλώδια της ηλεκτροκίνησης στον σταθμό του Παλαιοφαρσάλου, λίγα χιλιόμετρα έξω από τα Φάρσαλα.
Του ΝΙΚΟΥ ΝΙΚΟΛΕΤΑΚΗ
Η καθυστέρηση της αμαξοστοιχίας Intercity 56 στη Λάρισα και η καθοριστική αποχώρηση του έμπειρου σταθμάρχη επέφεραν τα ολέθρια αποτελέσματα!
Το περιστατικό συνέβη το απόγευμα της Τρίτης, λίγες ώρες πριν από την τραγωδία, όταν την ώρα που κατέβαιναν οι επιβάτες της αμαξοστοιχίας Intercity 56, που αναχώρησε στις 13.20 από την Αθήνα με προορισμό τη Θεσσαλονίκη, σημειώθηκε έκρηξη στα ηλεκτροφόρα καλώδια που κρέμονται πάνω από το τρένο, με αποτέλεσμα να κοπεί καλώδιο των 25.000 Volt και να πέσει πάνω στην αμαξοστοιχία.
Ο συρμός έμεινε ακινητοποιημένος στον σταθμό, χωρίς αρχικά να επιτρέπεται στους επιβάτες να βγουν έξω, καθώς υπήρχε μεγάλος κίνδυνος να χτυπηθούν από την υψηλή τάση και πιθανές διαρροές.
Σύμφωνα με τον πίνακα δρομολογίων που αποκαλύπτει η «ΜΠΑΜ στο Ρεπορτάζ», αν δεν υπήρχε αυτή η βλάβη το Intercity 62 θα έφτανε κανονικά στη Λάρισα στις 22.09 και θα αναχωρούσε για Θεσσαλονίκη στις 22.11.
Εκείνη την ώρα στον σταθμό της Λάρισας κανονικά θα βρισκόταν ο έμπειρος σταθμάρχης Κωνσταντίνος Παυλόπουλος, ο οποίος επίσης βρίσκεται αντιμέτωπος με βαριές κατηγορίες. Σύμφωνα με πληροφορίες, ο ίδιος αποχώρησε πριν από τις 11 το βράδυ με τη δικαιολογία ότι ο γιος του του ζήτησε σουβλάκια. Θεωρείται βέβαιο ότι σε αυτή την περίπτωση θα αναλάμβανε αυτός τη διαδικασία και όχι ο προσωρινά κρατούμενος Βασίλης Σαμαράς, με τα γνωστά αποτελέσματα. Εκείνη την ώρα θα έπρεπε να βρισκόταν στον σταθμό, σύμφωνα με το κατηγορητήριο, και ο τρίτος σταθμάρχης.
Στην κατάθεση που έδωσε στην ανακρίτρια Λάρισας ο 63χρονος επιθεωρητής Δημήτριος Νικολάου είπε μεταξύ άλλων: «Στις 23.44 της 28ης Φεβρουαρίου 2023 πληροφορήθηκα από τον ρυθμιστή κυκλοφορίας για το ατύχημα. Πήρα τηλέφωνο τον Σαμαρά στο κινητό του που ήξερα ότι είχε βάρδια μόνος του εκείνη την ώρα και στη συνέχεια μίλησα με τον Παυλόπουλο γνωρίζοντας ότι είχε βάρδια μέχρι τις 23.00. Ο Παυλόπουλος μου απάντησε ότι παρέδωσε κανονικά. Να σημειώσω ότι με βάση το πρόγραμμα της συγκεκριμένης ημέρας, ο Παυλόπουλος είχε πρωινή βάρδια, αλλά άλλαξε τη βάρδιά του και έπρεπε να εργαστεί από τις 14.00 έως τις 23.00. Όταν στη 01.15 συνάντησα τον Σαμαρά τον ρώτησα γιατί έμεινε μόνος του, ενώ υπήρχε σταθμάρχης, μου απάντησε ότι ο Παυλόπουλος παρέδωσε σε αυτόν και έφυγε γύρω στις 21.45 με 21.50. Τον Παυλόπουλο τον ξαναρώτησα τι ώρα έφυγε, κι αυτός μου απάντησε ότι αυτός παρέδωσε κανονικά δίχως να προσδιορίσει ακριβές χρονικό σημείο. Θεωρώ ότι αν Παυλόπουλος εξασφάλιζε έστω την αμαξοστοιχία 2597, ίσως να είχε αποφευχθεί το ατύχημα. Προς επίρρωση όσων κατέθεσα ανωτέρω σας προσκομίζω τα φύλλα παρουσίας σταθμαρχών Ιανουαρίου και Φεβρουαρίου 2023 και μια έγχρωμη φωτοτυπία του ηλεκτρικού πίνακα κυκλοφορίας που βρίσκεται στο γραφείο του σταθμάρχη στον σιδηροδρομικό σταθμό Λάρισας».
Το μπλάνκο
Αίσθηση προκάλεσε η αποκάλυψη ότι η ώρα αναχώρησης των σταθμαρχών της απογευματινής βάρδιας τη μοιραία νύχτα της 28ης Φεβρουαρίου στο βιβλίο παράδοσης – παραλαβής που τηρείται στο σταθμαρχείο της Λάρισας έχει διορθωθεί με μπλάνκο.
Στη συγκεκριμένη σελίδα του βιβλίου φαίνεται ότι οι προηγούμενοι σταθμάρχες παραδίδουν τον σταθμό στον άπειρο προσωρινά κρατούμενο συνάδελφό τους. Ως ώρα άφιξής τους στον σταθμό αναφέρεται η ώρα που ήταν ορισμένο από το βιβλίο βαρδιών να πιάσουν δουλειά (2 το μεσημέρι). Ως ώρα αναχώρησης πάνω στη διόρθωση με μπλάνκο αναφέρεται η 22.30, υπογραμμισμένη μάλιστα με έντονη γραμμή.
«Το διαπίστωσα»
Τη διόρθωση της ώρας αποχώρησης με μπλάνκο ανέφερε στην απολογία του ο 59χρονος Βασίλης Σαμαράς επισημαίνοντας ότι θυμάται πως ο Παυλόπουλος έφυγε γύρω στις 10.20 και ο Χαμηλός γύρω στις 10.10, αλλά μετά το δυστύχημα είδε ότι η ώρα είχε διορθωθεί.
«Δεν θυμάμαι ποια ήταν η ώρα που υπέγραψα ότι παρέλαβα. Το συγκεκριμένο βιβλίο βρίσκεται πάντα ανοιχτό στο γραφείο του σταθμάρχη, τοποθετημένο σε ένα ράφι, και διαπίστωσα μετά το συμβάν ότι ήταν διορθωμένη η ώρα», φέρεται να έχει πει ο μοιραίος σταθμάρχης.
Μέχρι την ώρα που οι δύο σταθμάρχες της απογευματινής βάρδιας αποχώρησαν από τον σταθμό, πάντως, όλα κυλούσαν ομαλά, αφού γράφουν στην αναφορά τους: «Παράδοση υπηρεσίας από Π σε Σ. Υπόψη βιβλία κυκλοφορίας και τηλεγραφημάτων – εποπτικού πίνακα. Συμβάν Ουδέν».
Το μπέρδεμα
Ένα δεύτερο στοιχείο που αναδεικνύει τον μοιραίο ρόλο που έπαιξε η καθυστέρηση λόγω του κομμένου καλωδίου είναι ότι το τρένο μπήκε στο ρεύμα καθόδου από τον Παλαιοφάρσαλο λόγω της βλάβης. Δυστυχώς, όμως, μπαίνοντας στη Λάρισα δεν άλλαξε ποτέ γραμμή κίνησης, επιστρέφοντας στο ρεύμα ανόδου, με αποτέλεσμα να οδηγηθούμε στην εθνική τραγωδία.
Στο φως έγγραφο του ΟΣΕ – Η υποχρέωση που είχαν οι σταθμάρχες!
Στο έγγραφο του ΟΣΕ που αποκαλύπτει η «Μ» αναφέρεται μεταξύ άλλων ότι από τις 6/2 μέχρι και τις 5/3 κατά την αναχώρηση των αμαξοστοιχιών από τους σταθμούς Παλαιοφαρσάλου και Λάρισας οι σταθμάρχες πρέπει να υπενθυμίζουν προφορικά (δεν απαιτείται επίδοση υποδείγματος) στους μηχανοδηγούς την υποχρέωση να ανακοινώνουν τυχόν ασυνήθιστες ενδείξεις. Σύμφωνα με τις καταθέσεις που έχουν δει το φως της δημοσιότητας, στο μοιραίο τρένο 62 ο σταθμάρχης δεν είπε κάτι σχετικό στον άτυχο μηχανοδηγό. Αντίθετα φαίνεται ότι, σύμφωνα με μαρτυρία εργαζομένου, ο μηχανοδηγός ρωτούσε διαρκώς τον μοιραίο σταθμάρχη αν πήγαινε σωστά. Φαίνεται πως ο μηχανοδηγός της αμαξοστοιχίας Intercity 62 είχε αντιληφθεί πως κάτι δεν πήγαινε καλά, κι αυτό αποτυπώθηκε στη συνομιλία που είχε με τον 59χρονο σταθμάρχη.
Ο μηχανοδηγός ρωτάει «Λάρισα, ακούει;», με τον σταθμάρχη να μην απαντάει. Ο μηχανοδηγός επιμένει, ρωτάει ξανά δεύτερη φορά και ο σταθμάρχης δεν απαντάει. Στην τρίτη φορά που ο μηχανοδηγός ρώτησε «Λάρισα, ακούει; Πάω καλά;», ο σταθμάρχης απάντησε και μάλιστα ήταν εκνευρισμένος. «Αφού σου είπα. Νέους Πόρους», ήταν τα λόγια του Βασίλη Σαμαρά, ο οποίος, όπως παραδέχθηκε και στην απολογία του, δεν διευκρίνισε ποτέ αν η αμαξοστοιχία επρόκειτο να κινηθεί από την κάθοδο ή την άνοδο.
Το έγγραφο του ΟΣΕ μη ημερομηνία 3/2/2023 έχει θέμα: «Συστηματοποίηση καταγραφής βλαβών και ανωμαλιών συστημάτων σηματοδότησης Παλίλου, Ορφανών, Δοξαρά, Κραννώνος, Μεζούρλου, Λάρισας».
Αναφέρει χαρακτηριστικά:
1. Διά των δύο σχετικών η κυκλοφορία μεταξύ Παλαιοφαρσάλου και Λάρισας γίνεται κανονικά σηματοτεχνικά, με εφαρμογή του Παραρτήματος ΙΙΙ του ΓΚΚ, χωρίς ιδιαιτερότητες και με δυνατότητα αποστολής αμαξοστοιχίας προς αλλήλους σταθμούς ευθύς μόλις καταστεί δυνατό το άνοιγμα του σήματος εξόδου της Λάρισας προς Μεζούρλο και αντίστροφα (εξόδου Παλαιοφαρσάλου προς Ορφανά). Η επίδοση υποδ. 1001 «γραμμή ελεύθερη μέχρι είσοδο…» κ.λπ. δεν έχει εφαρμογή στην προκειμένη περίπτωση.
2. Προκειμένου:
• Να γίνεται έγκαιρη διαπίστωση τυχόν βλαβών και στη συνέχεια αποκατάστασή τους, • να γίνεται συστηματική καταγραφή των τυχόν ανωμαλιών και στη συνέχεια πλήρης αξιολόγησή τους από τις Υπηρεσίες Σηματοδότησης, ώστε να διαπιστώνονται οι αιτίες που τις προκαλούν, οι σταθμοί Λάρισας και Παλαιοφαρσάλου οφείλουν να καταγράφουν για ένα μήνα (06.02 έως και 05.3.2023) σε απλό φύλλο χαρτιού:
α) Τον συνολικό αριθμό των υποδ. 1001 που επέδωσαν στις αμ/χιες για υπέρβαση ερυθρού φωτοσήματος καθώς και το σήμα το οποίο αφορούσαν (π.χ. ΔΟΞ1, ΚΡΑΖ κ.λπ.).
β) Τον συνολικό αριθμό τηλεγραφημάτων για διαπίστωση ακεραιότητας που έλαβαν από το προσωπικό των αμαξοστοιχιών.
Κάθε σταθμάρχης / σταθμαρχίνα θα συμπληρώνει τον συνολικό αριθμό της βάρδιάς του. Τα φύλλα μίας εβδομάδας θα διαβιβάζονται στο τμήμα Επιθεώρησης Λάρισας προκειμένου να γίνει η άθροιση και στη συνέχεια θα αποστέλλονται στο οικείο τμήμα
